امور مالی شرکت با مسئولیت محدود

امور مالی شرکت با مسئولیت محدود

امور مالی شرکت با مسئولیت محدود را در پنج بند بررسی می کنیم : منع صدور سهام ، وضعيت حسابهای شرکت ، انتقال سهم الشرکه های تقسیم منافع شرکت و تغییر سرمایه

الف – منع صدور سهام

یکی از مشترکات شرکت با مسئولیت محدود با شرکتهای اشخاص موضوع ممنوعیت صدور سهام در این شرکتها است.

طبق ماده ۱۰۲ ق.ت ، سهم الشرکه شرکاء نمی تواند به شکل اوراق تجاری قابل انتقال اعم از سهم با نام یا سهم بی نام در آید.

همین باعث شده است که انتقال سهم الشرکه به سختی صورت گیرد.

در صورت صدور سهام ، هیچ اثری بر آن بار نیست و باطل خواهد بود، اما موجب بطلان شرکت مسئولیت محدود نمی شود .

وضعیت حسابهای شرکت

قانونگذار راجع به تنظیم حسابهای شرکت قاعده خاص وضع نکرده است ولی بنا به مفاد مواد ۱۷۰، ۱۶۸ و ۱۱۵ ق.ت می توان گفت شرکت باید دارای بیلان مرتب و منظمی باشد.

این بیلان توسط مدیر شرکت مسئولیت محدود تنظیم می شود و هیأت نظار بر آن نظارت می کنند.

شرکت باید صورت دارایی داشته باشد.

ترازنامه و صورت دارایی باید به تصویب شركاء برسد.

قبل از آن باید این موارد به نظر شركا برسد که معمولا سالی یک بار است.

تصویب حسابها

اگر شرکت بیش از ۱۲ نفر عضو داشته باشد در مجمع عمومی و در غیر اینصورت بدون تشکیل مجمع عمومی و به طریقی که مدیر مصلحت بداند توسط او صورت می گیرد.

انتقال سهم الشرکه ؛ انتقال یا قراردادی واداری یا قهری

۱. انتقال قراردادی سهم الشرکه

یکی از امور مالی شرکت با مسئولیت محدود انتقال قراردادی سهم الشرکه است. طبق ماده ۱۰۲ ق.ت ، سهم الشرکه را نمی توان منتقل به غیر نمود مگر با رضایت عده ای از شرکاء که لااقل سه ربع سرمایه متعلق به آنها بوده و اکثریت عددی نیز داشته باشند.

بنابراین برای انتقال سهم الشرکه به دیگری رضایت اکثریت مذکور در این ماده ضروری است.

به عنوان مثال چنانچه شرکت دارای ده شریک با سهم الشرکه مساوی باشد برای انتقال سهم الشرکه رأی مثبت هشت شریک لازم است.

باید توجه کرد که برای انتقال به اشخاص خارج از شرکت نیاز به این اکثریت است ولی اگر شریک بخواهد سهم الشرکه خود را به یکی از شرکاء شرکت منتقل کند بدون هیچ محدودیتی می تواند این کار را انجام دهد.

ماده ۱۰۲ ق.ت امری است و شرکا نمی توانند اکثریت دیگری معین کند چه اکثریت بیشتر و چه کمتر (همان ) ولی دکتر ستوده معتقد است که می توان اکثریت بیشتری مقرر کرد ولی نمی توان اکثریت کمتری مقرر کرد.

علاوه بر اینکه برای انتقال باید با رضایت اکثریت شرکاء طبق ماده ۱۰۲ به عمل آید ، بنا به ماده ۱۰۳ انتقال باید به موجب سند رسمی باشد و اگر با سند عادی انتقال صورت گیرد ، اعتباری ندارد و باطل است .

بنابراین ، هر گاه یکی از شرکا سهم الشرکه خود را با سند عادی به دیگری انتقال دهد، حتی اگر شرکت به این انتقال رأی مثبت دهد، شخصی که سهم الشرکه با سند عادی به او منتقل شده، شریک در شرکت نمی شود .

۲. انتقال قهری سهم الشرکه

این انتقال در اثر فوت یکی از شرکا صورت می گیرد . برخلاف شرکتهای اشخاص ، در شرکت با مسئولیت محدود فوت شریک موجب انحلال شرکت نیست بنابراین در صورت فوت شریک سهم الشرکه او به وارث او به ارث می رسد و ورثه شریک او می شوند .

۳. اثر انتقال سهم الشرکه

در اثر انتقال سهم الشرکه منتقل اليه یا وارث مالک آن می شود. و دارای همان حقوق و تکالیفی خواهد بود که انتقال دهنده یا متوفی داشته است.

حق بردن سود و زیان در این مورد از زمانی شروع می شود که انتقال قطعیت پیدا می کند. یعنی انتقال گیرنده مالک سهم الشرکه می شود.

۴. تقسیم منافع شرکت

طبق ماده ۱۰۸ ق.ت اگر شرکا راجع به تقسیم سود و زیان بین خود ترتیب خاصی در اساسنامه پیش بینی کرده باشند تابع همان خواهند بود ، ولی اگر اساسنامه ساکت باشد، تقسیم سود و زیان بین شرکا به نسبت سرمایه آنها خواهد بود.

منظور از سود ، سود قابل تقسیم است که پس از برداشتن ذخیره احتیاطی باقی مانده است ، این سود باید واقعی باشد نه موهوم.

نتیجه تقسیم سود موهوم بین شرکا ، علاوه بر مجازات جزایی ، ضمانت اجرای مدنی را نیز به دنبال دارد و کسانی که چنین سودی را دریافت داشته اند باید آن را مسترد دارند.

با توجه به اینکه قانون تجارت در این باره پیش بینی خاصی نکرده است ، استرداد آنچه شرکا به غیر حق دریافت داشته اند ، تابع مقررات حقوق مدنی است.

بنابراین برای استرداد مبالغ دریافتی توسط شرکا لازم نیست که سوء نیت آنها در دریافت ثابت شود.

۵. مفهوم سود قابل تقسیم

یکی از امور مالی شرکت با مسئولیت محدود سود قابل تقسیم است. سود قابل تقسیم عبارت از سودی است که پس از کسر زیانهای وارد به شرکت و همچنین کسر هزینه ها و ذخیره قانونی از سود حاصل شرکت باقی می ماند .

قانونگذار مقرر کرده است که سود شرکت به نحوی تقسیم خواهد شد که در اساسنامه ذکر شده است و هرگاه اساسنامه ای وجود نداشته باشد، تقسیم سود به نسبت سرمایه شرکا به عمل خواهد آمد ( ماده ۱۰۸ ق.ت).

۶. تشکیل ذخیره قانونی ( احتیاطی)

به موجب ماده ۱۱۳ قانون تجارت : « مفاد ماده ۵۷ قانون راجع به تشکیل سرمایه احتیاطی در شرکتهای با مسئولیت محدود نیز لازم الرعایه است .

در ماده ۵۷ که راجع به شرکتهای سهامی سابق است، ولی در مورد شرکت با مسئولیت محدود هنوز لازم الاجراست ، پیش بینی شده است که : همه ساله حداقل یک بیستم از عایدات خالص شرکت برای تشکیل سرمایه احتیاطی موضوع خواهد شد.

همین که سرمایه احتیاطی به عشر سرمایه شرکت رسید ، موضوع کردن این مقدار اختیاری است.

این ماده ، در واقع ، ترجمه ماده ۳۶ قانون تجارت ۱۸۶۷ فرانسه است که در حال حاضر هم اجرا می شود.

هرگاه شرکت در سال مالی قبل ، زیان دیده باشد ، احتساب یک بیستم مذکور – که امروزه به ذخیره احتیاطی یا قانونی تعبیر می شود ، نه سرمایه احتیاطی – باید با توجه به زیانهای سال گذشته صورت گیرد.

به عبارت دیگر، باید از سود حاصل در سال جاری ابتدا زیانهای سال گذشته را و پس از آن، یک بیستم از سود را به عنوان ذخیره احتیاطی کسر کردن قاعده مندرج در ماده ۲۱۳۰ جنبه آمره دارد و به این علت ، اخذ هر گونه تصمیم بر خلاف آن ، باطل و بلااثر است.

این ذخیره از سود خالص شرکت برداشته می شود. سود خالص سودی است که پس از کسر زیانها و هزینه ها باقی می ماند.

همچنین شرکاء می توانند علاوه بر ذخيره قانونی که اجباری است ذخیره اختیاری نیز مقرر کنند و قسمتی از سود را به عنوان ذخیره نگاه دارند که عنوان ذخیره اختیاری دارد.

تغییر سرمایه شرکت

تغییر سرمایه یکی از امور مالی شرکت مسئولیت محدود است که در قالب افزایش سرمایه و کاهش سرمایه شرکت قابل تصور است.

افزایش سرمایه شرکت مسئولیت محدود

افزایش سرمایه یعنی اینکه شرکا بخواهند به سرمایه ای که حین ثبت شرکت به شرکت آورده اند و در اساسنامه قید شده است مقداری بیفزایند .

شرکا می توانند در اساسنامه قيد کنند که افزایش سرمایه به چه شکلی باشد و نحوه و میزان آنرا تعیین کنند.(م ۲۲۲ ق.ت)

در هر حال با توجه به اینکه سرمایه شرکت در اساسنامه قید شده است ، افزایش سرمایه مستلزم تغییر در اساسنامه شرکت است و تغییر در اساسنامه شرکت طبق ماده ۱۱۱ ق.ت صورت می گیرد ، یعنی بارضایت اکثریت عددی شرکایی که سه ربع سرمایه را دارا باشند.

منتها این اکثریت فقط می توانند اجازه افزایش سرمایه را بدهند نه اینکه شرکا را ملزم به آوردن مالی در شرکت کنند.

افزایش سرمایه یا از طریق آوردن مالی از طرف خود شرکا صورت می گیرد یا از طریق قبول شریک جدید در شرکت.

• در صورت اول باید خود شریک راضی به آوردن مال به شرکت باشد وگرنه هیچ اکثریتی نمی تواند او را به آوردن سهم بیشتر ملزم کند (م ۱۱۲ ق.ت)
• در صورت دوم که کسی دیگر می خواهد با آوردن سهم الشرکه جدید وارد شرکت شود ، باید کلیه مقررات راجع به تشکیل شرکت را رعایت کند. بنابراین پذیرش او باید به ثبت برسد.

سهم الشرکه او اگر نقدی است باید کاملا تأدیه شود و اگر غیر نقدی است با رضایت بقیه شرکا تقویم و تسلیم شود.

تقویم باید واقعی باشد. عدم رعایت این مقررات باعث بطلان افزایش سرمایه خواهد شد نه بطلان شرکت .

همچنین شرکاء می توانند توافق کنند که سود حاصل از فعالیت شرکت را به عنوان افزایش سرمایه به سرمایه شرکت بیفزایند .

کاهش سرمایه شرکت مسئولیت محدود

یکی از امور مالی شرکت با مسئولیت محدود ، کاهش سرمایه است. کاهش سرمایه شرکت نیز مستلزم تغییرات اساسنامه است ، و ممکن است به صورت تقلیل بهای اسمی سهم الشرکه یا خروج شریکی از شرکت باشد.

کاهش سرمایه زمانی صورت می گیرد که شرکت یا نیازی به سرمایه خود ندارد یا اینکه در اثر زیان مقداری از سرمایه از بین رفته است و می خواهند سرمایه شرکت که در اساسنامه قید شده است تا میزان واقعی آن کاهش دهند.

تقلیل سرمایه شرکت نباید با سوء نیت و با هدف اضرار به طلبکاران صورت گیرد، در غیر این صورت آنان حق مطالبه خسارت دارند.

همچنین تا زمانی که این کاهش سرمایه آگهی نشده باشد، شرکا در مقابل طلبکاران تا این زمان ، تا همان حد اولیه مسئول خواهند بود.