به این نوشته چند امتیاز می دهید؟

نشان جغرافیایی :


در این مقاله قصد داریم تا به تعریف نشان جغرافیایی ، که به آن نشانه جغرافیایی نیز گفته می شود،  پرداخته و تفاوت آن را با علامت تجاری بیان خواهیم کرد. همچنین ویژگی های لازم برای نشان جغرافیایی ایران را به تفصیل مورد بررسی قرار خواهیم داد.

بنابراین اگر می خواهید بدانید که نشان جغرافیایی و قوانین مربوط به آن چیست با ما تا انتهای مطلب همراه باشید.


تعریف نشان جغرافیایی :


نشان جغرافیایی نشانه ای است که از آن بر روی کالاهایی که مربوط به یک منطقه جغرافیایی خاص بوده استفاده می شود و کیفیت و شهرت آن به واسطه آن منطقه جغرافیایی است.

بطور کلی، یک نشانه جغرافیایی شامل نام و محل منشاء کالاهاست.

اما آیا هر نشانه ای می تواند به عنوان نشان جغرافیایی عمل کند؟ خیر ، برای اینکه یک نشانه به عنوان نشان جغرافیایی عمل کند بستگی به قانون ملی و آگاهی مصرف کننده دارد.

لازم به ذکر است که استفاده از نشان جغرافیایی به محصولات کشاورزی محدود نمی‌شود.

همچنین محل منشأ می‌تواند یک روستا، یک شهر، یک منطقه یا یک کشور باشد.

به عنوان مثال ، کلمه «سوئیس» در بسیاری از کشورها به عنوان یک نشانه جغرافیایی برای محصولات ساخت سوئیس بویژه ساعت در نظر گرفته می‌شود.


اسم مبدأ چیست؟


اسم مبدأ بک نوع خاصی از نشانه جغرافیایی است که برروی محصولاتی به کار می‌رود که دارای یک کیفیت خاص است.

و آن کیفیت خاص منحصرا یا اساسأ برای آن محیط جغرافیایی خاص است که محصولات مورد نظر در آنجا تولید می شوند.

نمونه هایی از اسامی مبدأ که در کشورهای عضو معاهده لیسبون به منظور حمایت از اسامی مبدأ و ثبت بین الملل آنها، حمایت می‌گرداند، عبارتند از:

  • فرش اصفهان برای فرش تولید شده در اصفهان
  • عایق رطوبتی دلیجان برای عایق تولید شده در شهرستان دلیجان
  • رطب مضافتی بم تولید شده در منطقه بم

خوشبختانه کشور ما ایران از لحاظ قدمت تاریخی ، تنوع آب و هوایی، تنوع قومی و موقعیت جغرافیایی دارای محصولات کشاورزی و فرآورده های جانبی متنوعی است.

همین موضوع سبب ایجاد فرصت طلایی برای کشورمان است که بتواند به یکی از مراکز تولید ، فرآوری و صادرات محصولات کشاورزی تبدیل شود.

بنابراین باید علاوه بر ایجاد بسترهای حقوقی لازم، بدانیم که چگونه از ظرفیتهای حقوق مالکیت معنوی (صنعتی) چه در سطح ملی و چه بین المللی بیشترین منفعت را کسب نماییم.


آیین نامه اجرایی نشان جغرافیایی:


پس از تصویب قانون حمایت از نشانه جغرافیایی مصوب 1383 و آیین نامه اجرایی آن انواع نشانه جغرافیایی در ایران پس از طی تشریفات قانونی ثبت شده و مورد حمایت قرار گرفت.

باتوجه به اینکه کشور ما عضو کنوانسیون پاریس است، می‌توان تمام انواع نشان جغرافیایی را در سایر کشورهای عضو ثبت و تحت حمایت قرار داد.


تعاریف و اصطلاحات موجود در آیین نامه اجرایی نشان جغرافیایی ایران


نشانه‌ جغرافیایی :


نشانه ای‌ است‌ که‌ مبدأ کالایی‌ را به‌ قلمرو، منطقه‌ یا ناحیه‌ای‌ از کشور منتسب‌ می‌سازد. مشروط‌ بر این‌ که‌ کیفیت‌ و مرغوبیت‌، شهرت‌ یا سایر خصوصیات‌ کالا اساساً قابل‌ انتساب‌ به‌ مبدأ جغرافیایی‌ آن‌ باشد.


کالا :


یعنی هرگونه محصول طبیعی و کشاورزی و یا فرآورده های آن یا صنایع دستی و یا تولیدات صنعتی.


تولید کننده :


یعنی هر شخصی که به تولید و فرآوری محصولات کشاورزی دامی و غذایی یا ساخت و تولید ابزار صنعتی و مصنوعات دستی اشتغال دارد.

یا از مواد طبیعی به منظور تولید بهره برداری کرده یا در تجارت محصولات مذکور فعالیت می نماید.


چرا نشانه جغرافیایی نیاز به حمایت دارند؟


نشان جغرافیایی برای اطلاع مصرف کنندگان از منشأ و کیفیت محصولات به کار می‌روند.

بسیاری از نشانه های جغرافیایی شهرت با ارزشی را کسب کرده‌ که در صورت  عدم حمایت کافی از آنها ممکن است توسط عوامل تجاری متقلب مورد سوء استفاده قرار گیرند.

استفاده نادرست از نشانه‌ جفرافیایی توسط اشخاص غیر مجاز مانند «دارجیلینگ» برای چایی که در باغهای چایی دارجیلینگ پرورش داده نشده برای مصرف کنندگان و تولید کنندگان مشروع زیان آور است.

در این صورت مصرف کنندگان فریب خورده و باور می‌کنند که یک محصول مرغوب با کیفیت خاص خریداری می‌کنند .

در حالی که در واقع یک محصول تقلبی بی ارزش را می‌خرند.

همچنین تولید کنندگان اصلی این چای نیز متحمل زیان می شوند، زیرا تجارت با ارزش از آنها برگرفته شده و شهرت کسب شده برای محصولاتشان نیز دستخوش ضربه جبران ناپذیری می شود.


تفاوت بین نشانه‌ جغرافیایی و علامت تجاری چیست؟


علامت تجاری نشانه ای است که توسط یک شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد. تا کالاها و خدمات خود را از کالاها و خدمات سایر شرکتها متمایز کند.

در واقع علامت تجاری به صاحب آن حق مالکیت معنوی داده و دیگران را از استفاده از آن علامت منع می کند.

اما نشانه جغرافیایی به مصرف کننده اعلام می کند که این محصول در یک مکان خاص تولید شده و دارای خصوصیات خاصی است که بواسطه محل تولید آن است.

نشانه جغرافیایی می‌تواند توسط تمام تولید کنندگان که محصولات خود را در آن مکان جغرافیایی تولید می‌کنند، مورد استفاده قرار گیرند.


چگونه یک نشان جغرافیایی حمایت می شود؟


نشانه‌ جغرافیایی می‌تواند طبق قوانین ملی و تحت عناوین گوناگون، نظیر قانون حمایت در برابر رقابت نامشروع، قانون حمایت از مصرف کننده، قانون حمایت از علائم تأییدی یا قوانین خاص مربوط به حمایت از نشانه‌های جغرافیایی و مبدأ حمابت گردند.

در واقع ، اشخاص غیر مجاز نباید نشانه‌ جغرافیایی ای که استفاده از آن عموم مردم را در رابطه با مکان درست محصول به اشتباه می اندازد را به کار ببرند.

برای رفع این مشکل قانونگذار برای سوء استفاده کنندگان از نشانه جغرافیایی جرایمی در نظر گرفته است. این جرایم شامل پرداخت خسارت ، جریمه و در موارد حاد مجازات زندان است.


چگونه نشانه‌ جغرافیایی در سطح بین المللی حمایت می شوند؟


تعدادی از معاهدات اداره شده توسط وایپو، حمایت از نشانه‌های جغرافیایی را فراهم می‌آورند.

به ویژه کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی ۱۸۸۳، و معاهده لیسبون به منظور حمایت از اسامی مبدأ و ثبت بین المللی آنها.


نشانه جغرافیایی (عام) چیست؟


چنانچه نام یک محل به عنوان تعیین کننده یک سبک خاص از محصول باشد، نه به عنوان نشانگر محل منشأ آن محصول، این نام دیگر به عنوان نشانه جغرافیایی بکار نمی رود.

به عنوان مثال (خردل ویجون) یک سبک خردل است که سالها پیش در شهر ویجون فرانسه بوجود آمد.

و در طول زمان برای نشان دادن یک سبک خاص از خردل بکار رفته است که در بسیاری از جاها ساخته  می شود.

نتابراین (خردل ویجون) اکنون یک نشانه عام است و مربوط به یک سبک از خردل می باشد، نه یک محل.


نقش وایپو در حمایت از نشانه های جغرافیایی چیست؟


وایپو تعدادی از معاهدات بین المللی را اداره می‌کند که به طور جزیی یا کلی به حمایت از نشانه‌های حغرافیایی می‌پردازند.

به ویژه کنوانسون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی، و معاهده لیسبون برای حمایت از اسامی مبدأ  و ثبت بین المللی آنها.

علاوه بر این کشورهای عضو وایپو و سایر کشورهای ذینفع در جلسات وایپو راه‌های جدید برای ارتقای حمایت بین المللی از نشان جغرافیایی را دنبال می‌کنند.