در این مقاله سعی داریم تا درباره پذیره نویسی و مراحل انجام آن در شرکت های سهامی اطلاعات کامل و جامعی ارائه دهیم تا به شما در ثبت شرکت سهامی عام کمک شایانی کرده باشیم. همانطور که می دانید برای تشکیل شرکت سهامی عام نیاز به پذیره نویسی دارید، لذا باید اطلاعات خود را در این خصوص افزایش دهید.
بیشتر بدانید :
پذیره نویسی
آنچه در این مطلب می خوانید...
پذیره نویسی سهم عبارت است از عمل حقوقی که به موجب آن شخص تعهد می کند با تامین قسمتی از سرمایه شرکت در حدود مبلغ آورده شده در شرکت سهامی عام شریک شود.
گفتیم که مؤسسان قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق مراجعه به عموم تامین می کنند. آنها این درخواست را از طریق اعلامیه پذیرهنویسی به مردم اعلام می کنند. و مردم هم در صورت تمایل به درخواست آنها پاسخ گفته، مقداری از سرمایه شرکت را تامین می کنند.
این جوابگویی مردم به مؤسسان را پذیره نویسی گویند که در واقع قبول پیشنهاد مؤسسان برای تامین قسمتی از سرمایه شرکت توسط دیگران است.
تمامی اشخاصی که دارای اهليت هستند و اشخاص محجور از طریق نماینده قانونی یا قضایی خود و اشخاص حقوقی در صورتی که اساسنامه آنها به آنها اجازه پذیره نویسی بدهد ، می توانند اقدام به پذیره نویسی کنند.
تعداد پذیره نویسان باید به نحوی باشد که کل شرکا از پنج نفر کمتر نباشند.
از آنجا که پذیره نویسی عمل تجاری تلقی نمی شود ، لازم نیست اشخاص ، حق تجارت داشته باشند تا بتوانند پذیرهنویسی کنند ؛ برای مثال ، انجمنی که هدف آن ترویج هنر یا علم خاصی است ، می تواند پذیره نویسی کند – حتی اگر مجاز به تجارت نباشد. اشخاص بیگانه حق پذیره نویسی در ایران را ندارند؛
رضایت پذیره نویس و عیوب رضای او تابع مقررات عام حقوق مدنی است . از آنجا که شرکت سهامی عام جزء شرکتهای اشخاص محسوب نمی شود ، اشتباه در شخصیت موسسان موجب بطلان پذیره نویسی نخواهد بود، مگر آنکه ملاحظه شخصیت موسسان محرک اصلی پذیره نویس در تصمیم گیری باشد.
هرگاه اشتباه پذیره نویس ناشی از پنهان کاری موسسان باشد ، پذیره نویسی باطل و بلااثر خواهد بود . با این وجود بطلان پذیر نویسی به سبب عدم رضایت یا اهلیت موجب بطلان شرکت نخواهد بود و می توان یا سرمایه شرکت را تا مبلغ پذیره نویسی باطل تقلیل داد و یا شخص دیگری را جانشین پذیره نویسی کرد که عملش باطل است .
الف ) شرایط پذیره نویسی :
1) طرح اعلامیه پذیره نویسی :
پذیره نویسی مستلزم تهیه طرحی از طرف موسسان است که باید به امضای همه آنها رسیده باشد و در تهران به اداره ثبت شرکتها و در شهرستانها به دایره ثبت شرکتها و در نقاطی که دایره ثبت شرکتها وجود ندارد به اداره ثبت اسناد و املاک محل تسلیم شود ( ماده ۶ لایحه قانونی ۱۳۴۷).
طرح اعلامیه مزبور باید مشتمل نکات زیر باشد:
- نام شرکت
- موضوع فعالیت شرکت و نوع فعالیتهایی که شرکت به منظور آن تشکیل می شود.
- مرکز اصلی شرکت و شعب آن ( در صورتی که تأسیس شعبه مورد نظر باشد)
- مدت فعالیت شرکت
- هویت کامل و اقامتگاه و شغل موسسین ( در صورتی که تمام با بعضی از موسسین در امور مربوط به موضوع فعالیت شرکت یا امور مشابه با آن سوابق یا اطلاعات یا تجاربی داشته باشند)
- مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک و تعداد و نوع سهام . ( در مورد سرمایه غیرنقد شرکت تعیین مقدار و مشخصات و اوصاف و ارزش آن به نحوی که بتوان از کم و کیف سرمایه غیرنقدی اطلاع حاصل نمود. )
- در صورتی که موسسین مزایایی برای خود در نظر گرفته اند تعیین چگونگی و موجبات آن مزایا بتفصيل باید ارائه شود.
- تعیین مقداری از سرمایه که موسسین تعهد کرده و مبلغی که پرداخت کرده اند.
- ذكر هزینه هایی که موسسین تا آن موقع برای تدارک مقدمات ثبت شرکت و مطالعاتی که انجام گرفته است پرداخت کرده اند و برآورد هزینه های لازم تا شروع فعالیتهای شرکت.
- در صورتی که انجام موضوع فعالیت شرکت قانونا مستلزم موافقت مراجع خاصی باشد ذکر مشخصات اجازه نامه با موافقت اصولی آن مراجع الزامی است.
- ذکر حداقل تعداد سهامی که هنگام پذیرهنویسی باید توسط پذیره نویس تعهد شود و تعیین مبلغی از آن که باید مقارن پذیره نویسی نقدا پرداخت گردد.
- ذکر شماره و مشخصات حساب بانکی که مبلغ نقدی سهام مورد تعهد باید به آن حساب پرداخت شود و تعیین مهلتی که طی آن اشخاص ذی علاقه می توانند برای پذیره نویسی و پرداخت مبلغ نقدی به بانک مراجعه کنند.
- تصریح به اینکه اظهارنامه موسسین به انضمام طرح اساسنامه برای مراجعه علاقه مندان به مرجع ثبت شرکتها تسليم شده است.
- ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که هرگونه دعوت و اطلاعیه بعدی با تشکیل مجمع عمومی موسسین منحصرا در آن منتشر خواهد شد.
- چگونگی تخصیص سهام به پذیره نویسان ( ماده ۹ لایحه قانونی ۱۳۴۷).
قانونگذار بررسی صحت اطلاعات مزبور را بر عهده هیچ مرجع رسمی نگذاشته است. به موجب ماده ۱۰ لایحه قانونی ۱۳۴۷ تنها وظیفه مرجع ثبت شرکتها در مورد اعلامیه پذیره نویسی این است که آن را مطالعه کند و با مندرجات قانون تطبیق دهد.
به عبارت دیگر ، مرجع ثبت شرکتها فقط کافی است اطمینان یابد که موارد پانزده گانه مندرج در ماده ۹ این لایحه در اعلامیه ذکر شده است و تکلیفی ندارد که مطایقت این اطلاعات را با واقعیت تایید کند.
اعلامیه پذیره نویسی باید توسط موسسین در جراید آگهی شود و نیز در بانکی که تعهد سهام تزد آن صورت می گیرد در معرض دید علاقه مندان قرار داده شود ( ماده ۱۱ لایحه قانونی ۳۲۷ ) . انتشار اعلامیه پذیره نویسی موکول به اجازه مرجع ثبت شرکتهاست (ماده 10 لایحه قانونی 1347 )
2) ورقه تعهد سهم :
پذیره نویسان برای پذیره نویسی سهام شرکت ، ورقه ای را امضا می کنند که به ” ورقه تعهد سهم ” معروف است. این ورقه به پذیره نویس امکان می دهد اطلاعاتی درباره شرکت به دست آورد . به موجب ماده ۱۳ لایحه قانونی 1347 : ورقه تعهد سهام باید مشتمل بر نکات زیر باشد :
- نام شرکت
- موضوع فعالیت شرکت
- مرکز اصلی شرکت
- مدت فعالیت شرکت
- سرمایه شرکت
- شماره و تاریخ اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی و مرجع صدور آن
- تعداد سهامی که مورد تعهد واقع می شود و مبلغ اسمی آن و همچنین مبلغی که از آن نقدا در موقع پذیره نویسی باید پرداخت شود.
- نام بانک و شماره حسابی که مبلغ لازم توسط پذیره نویسان باید به آن حساب پرداخت شود .
- هویت و نشانی کامل پذیره نویس ، قید اینکه پذیره نویس متعهد است مبلغ پرداخت نشده سهام مورد تعهد را طبق مقررات اساسنامه شرکت پرداخت نماید.
به موجب ماده ۱۴ لایحه قانونی ۱۳۴۷ : ورقه تعهد سهم در دو نسخه تنظیم و با قید تاریخ باید به امضای پذیره نویس یا قائم مقام قانونی برسد.
سپس نسخه اول نزد بانک نگهداری و نسخه دوم با قید رسید وجه و مهر و امضای بانک به پذیره نویس تسلیم می شود .
در تبصره این ماده مقرر شده است : در صورتی که ورقه تعهد سهم را شخصی برای دیگری امضا کند، هویت و نشانی کامل و سمت امضا کننده قيد و مدرک سمت او اخذ و ضمیمه خواهد شد.
نحوه امضای ورقه تعهد سهم در ماده ۱۴ لایحه و تبصره آن آمده است. ورقه تعهد سهم باید در دو نسخه تنظیم و به امضای مراجع بانکی و پذیره نویس یا قائم مقام قانونی او برسد.
سپس نسخه دوم ورقه مزبور با قید رسید وجه و مهر و امضا به پذیره نویس داده می شود. مهلتی که در آن افراد می توانند پذیره نویسی کنند در اعلامیه پذیره نویسی قید می شود (م ۱۲ ل.ا.ق.ت)
ورقه تعهد سهم در بانکی که آورده ها در آنجا تحویل می شود قرار داشته و افراد با مراجعه به بانک و مشاهده اعلامیه پذیره نویسی با دریافت ورقه تعهد سهم ، آن را امضا نموده و مبلغی را که نقدا باید پرداخت شود تأدیه و رسید دریافت خواهند کرد.
بنابراین قانونگذار ما ، بر خلاف قانونگذار فرانسه ، اجازه نداده است که حین تشکیل شرکت سهامی عام ، یا افزایش سرمایه ، پذیره نویسان به جز وجه نقد چیزی به عنوان آورده به شرکت بیاورند.
نکته مهم دیگری را که باید اشاره کرد اینکه امضای ورقه تعهد سهم به خودی خود مستلزم قبول اساسنامه شرکت و تصمیمات مجامع عمومی صاحبان سهام می باشد .
بنابراین با امضای ورقه سهم ، پذیره نویسان به طور ارادی به مقررات اساسنامه و همچنین تصمیمات مجامع عمومی شرکت ( مجمع عمومی مؤسس ، عادی و فوق العاده ) گردن نهاده اند.
3- قطعيت پذیرهنویسی :
امضای ورقه تعهد سهم و تسلیم آن از جانب پذیره نویس به بانک به منزله پایان عمل پذیره نویسی است. از این زمان پذیره نویس نمی تواند به تعهد خود به موجب ورقه عمل نکند .
قبولی پذیره نویسی از جانب موسسان لازم نیست و در واقع پذیره نویسی به منزله قبول ایجاب موسسان به پذیره نویسی است ، مشروط بر اینکه پذیره نویسی در مهلت معین شده در اعلامیه پذیره نویسی صورت گرفته باشد.
ماده ۱۵ لایحه قانونی ۱۳۴۷ مقرر کرده است : امضای ورقه تعهد سهم به خودی خود مستلزم قبول اساسنامه شرکت و تصمیمات مجامع عمومی صاحبان سهام می باشد . منظور قانونگذار این است که امضا و طبعأ تسليم ورقه تعهد سهم به منزله پیوستن به شرکت است.
مسأله ای که در اینجا مطرح می شود این است که آیا موسسان می توانند تعداد سهامی را که هر پذیره نویس تعهد کرده تقليل دهند یا خیر. این مسأله زمانی مطرح می شود که شرکت برای سرمایه حدی تعیین کرده است و سرمایه جمع آوری شده از طریق پذیره نویسی بیش از حد تعیین شده است.
4) ضمانت اجرایی شرایط پذیره نویسی :
این سوال مطرح می شود که اگر شرایط پذیره نویسی و مخصوصا مقررات شکلی ورقه تعهد سهم رعایت نشود، آیا پذیره نویسی باطل خواهد بود؟ به نظر می رسد که مقررات ماده ۱۳ لایحه جنبه آمره دارند و اگر رعایت نشود پذیرهنویسی باطل خواهد بود و پذیره نویس متعهد به آن نخواهد بود.
این مطلب را ماده ۲۷۰ لایحه تاکید می کند، چرا که مقررات پذیره نویسی یکی از ثمرات مربوط به ثبت شرکت است. طبق ماده فوق هرگاه مقررات قانونی در مورد تشکیل شرکت سهامی یا عملیات آن یا تصمیماتی که توسط هر یک از ارکان شرکت اتخاذ می گردد رعایت نشود برحسب مورد، بنا به درخواست هر ذینفع ، بطلان شرکت یا عملیات یا تصمیمات مذکور به حکم دادگاه اعلان خواهد شد.
لیکن موسسین و مدیران و بازرسان و صاحبان سهام شرکت نمی توانند در مقابل اشخاص ثالث به این بطلان استدلال کنند. بنابراین عدم رعایت مقررات راجع به پذیره نویسی باعث بطلان پذیره نویسی خواهد بود، با این وجود بطلان ورقه تعهد ( پذیره نویسی ) موجب بطلان شرکت نیست.
با این حال اگر قبل از صدور حکم دادگاه بر بطلان ورقه تعهد ( پذیره نویسی) موجب بطلان مرتفع شود ، دادگاه قرار سقوط دعوى بطلان را صادر می کند. (م ۲۷۱ ل.ا. ق. ت) مثل اینکه خود پذیره نویس در مجمع عمومی شرکت کرده و ورقه را تصحیح و امضا کند.
ب) میزان پذیرهنویسی :
برای تشکیل شرکت باید تمام سرمایه شرکت صحيحا تعهد شده و حداقل ۳۵ درصد آن پرداخت شده باشد. (م ۱۶ ل.ا. ق. ت) بنابراین مقدار سرمایه ای که پذیره نویسان تعهد می کنند با سرمایه ای که موسسان تعهد کرده اند باید روی هم سرمایه شرکت را که در طرح اساسنامه قید شده است بوجود آورد.
حال اگر مقدار سرمایه ای که پذیرهنویسی شده است ، بیشتر یا کمتر از سرمایه شرکت باشد تکلیف چیست؟
هر گاه سرمایه شرکت به طور کامل تعهد نشود و نیز ۳۵ درصد آن پرداخت نگردد، شرکت تشکیل نمی شود و هر پذیره نویس می تواند تعهد خود را پس بگیرد. ولی این سوال مطرح می شود که آیا می توان سرمایه شرکت مندرج در طرح اساسنامه را تقلیل داد یا خیر؟
در این مورد باید گفت که اکثریت کسانی که تعهد سرمایه کرده اند نمی توانند سرمایه را تا میزان تعهد شده کاهش دهند، بنابراین مجمع عمومی موسس نمی تواند تصمیم به تقلیل سرمایه بگیرد.
چرا که پذیره نویسان با توجه به میزان سرمایه مندرج در طرح اساسنامه، حاضر به پذیرهنویسی شده اند و قبل از ثبت شرکت نمی توان بدون رضایت تک تک آنها سرمایه را کاهش داد. در نتیجه اگر همه آنها راضی به تقلیل سرمایه تا میزان تعهد شده باشند می توان آنرا کاهش داد. در غیر اینصورت خیر.
اگر بیشتر از آنچه در طرح اساسنامه برای سرمایه شرکت مقرر شده است پذیره نویسی شود ، دو نظر است؛
یکی اینکه به ترتیب تاریخ پذیره نویسی آنهایی که پذیرهنویسی را قبل از تعهد تمام سرمایه و تا زمانی که کل سرمایه تعهد شده است ، انجام داده باشند ، بر دیگران که بعد از این تاریخ پذیره نویسی کرده اند مقدم باشند. دیگر آن که به نسبت مساوی، میزان تعهد هر پذیره نویس تقلیل داده شود.
ج ) ماهیت حقوقی پذیرهنویسی :
در مورد اینکه پذیرهنویسی یک قرار داد است یا خیر، اختلاف نظر وجود دارد . بعضی گفته اند که پذیره نویسی یک قرارداد است که پذیره نویس با شرکت می بندد ، یا اینکه قراردادی است که پذیره نویس با مؤسسان که به نمایندگی شرکت در شرف تاسیس عمل می کنند، منعقد می کند.
این نظریه منطقی و درست نیست ، چرا که هنوز شرکتی وجود ندارد تا بتواند قرارداد منعقد کند یا کسی به نمایندگی از آن طرف قرارداد واقع شود.
- شرکت سهامی عام باید قبل از عرضه کردن سهام جدید برای پذیره نویسی عمومی ابتدا طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام جدید را به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم و رسید دریافت کنند.
- طرح اعلامیه پذیره نویسی باید به امضای دارندگان امضای مجاز شرکت رسیده و مشتمل بر نکات زیر باشد:
- نام و شماره ثبت شرکت
- موضوع فعالیت شرکت و نوع فعالیت های آن
- مرکز اصلی شرکت و در صورتی که شرکت شعبی داشته باشد نشانی شعب آن
- در صورتی که شرکت برای مدت محدود تشکیل شده باشد تاریخ انقضای مدت آن
- مبلغ سرمایه شرکت قبل از افزایش سرمایه .
- اگر سهام ممتاز منتشر شده باشد تعداد و امتیازات آن
- هویت کامل اعضای هیات مدیره و مدیر عامل شرکت
- شرایط حضور و حق رای صاحبان سهام در مجامع عمومی
- مقررات اساسنامه راجع به تقسیم سود و تشکیل اندوخته و تقسیم دارایی بعد از تصفيه
- مبلغ و تعداد اوراق قرضه قابل تبدیل به سهم که شرکت منتشر کرده است و مهلت و شرایط تبدیل اوراق قرضه به سهم.
- مبلغ بازپرداخت نشده انواع دیگر اوراق قرضه ای که شرکت منتشر کرده است و تضمينات مربوط به آن
- مبلغ دیون شرکت و همچنین مبلغ دیون اشخاص ثالث که توسط شرکت تضمین شده است.
- مبلغ افزایش سرمایه
- تعداد و نوع سهام جدیدی که صاحبان سهام با استفاده از حق تقدم خود تعهد کرده اند.
- تاریخ شروع و خاتمه مهلت پذیره نویسی
- مبلغ اسمی و نوع سهامی که باید تعهد شود و حسب مورد مبلغ اضافه ارزش سهم.
- حداقل تعداد سهامی که هنگامی پذیره نویسی باید تعهد شود.
- نام بانک و مشخصات حساب سپرده ای که وجوه لازم باید در آن پرداخته شود.
- ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که اطلاعیه ها و آگهی های شرکت در آن نشر می شود. آخرین ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت که به تصویب مجمع عمومی رسیده است باید به ضمیمه طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام جدید به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم گردد و در صورتی که شرکت تا آن موقع ترازنامه و حساب سود و زیان تنظیم نکرده باشد این نکته باید در طرح اعلامیه پذیره نویسی قید شود.
مرجع ثبت شرکتها پس از وصول طرح اعلامیه پذیره نویسی و ضمائم آن و تطبيق مندرجات آنها با مقررات قانونی اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی سهام جدید را صادر خواهد نمود.
اعلامیه پذیره نویسی سهم جدید باید علاوه بر روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های شرکت در آن منتشر می شود حداقل در دو روزنامه کثیرالانتشار دیگر نیز آگهی شود و همچنین در بانکی که تعهد سهام در آن قرار داده شده ، در معرض دید علاقه مندان قرار گیرد.
لازم به ذکر است که در اعلامیه پذیره نویسی بایستی قید شود که آخرین ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت که به تصویب مجمع عمومی رسیده، نزد مرجع ثبت شرکتها و در مرکز شرکت برای مراجعه علاقه مندان آماده است.
خریداران باید در مهلتی که در اعلامیه پذیره نویسی سهام جدید قید شده ( که نباید از دو ماه کمتر باشد ) به بانک مراجعه و ورقه تعهد سهام را امضا نموده و مبلغی را که باید پرداخته شود تادیه و رسید دریافت خواهند کرد.
شرایط پذیرهنویسی سهام جدید :
هنگام پذیره نویسی سهام جدید به موجب ورقه تعهد خرید سهم بایستی نکات زیر را در نظر گرفت:
- نام شرکت
- موضوع فعالیت شرکت
- مرکز اصلی شرکت
- شماره ثبت شرکت
- سرمایه شرکت قبل از افزایش سرمایه و مبلغ افزایش سرمایه و شماره و تاریخ اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی سهام جدید و مرجع صدور آن
- تعداد و نوع سهامی که مورد تعهد واقع می شود و مبلغ اسمی آن و نام بانک و شماره حسابی که بهای سهم در آن پرداخته می شود.
- هویت و نشانی کامل پذیره نویس
مقررات مواد ۱۴ و ۱۵ این قانون در مورد تعهد خرید سهم جدید نیز صادق است.
پس از گذشتن مهلتی که برای پذیره نویسی در نظر گرفته شده و در صورت تمدید ، بعد از انقضای مدت تمدید شده، هیات مدیره حداکثر تا یک ماه فرصت دارد تا به تعهدات پذیره نویسان رسیدگی کند و تعداد سهام هر یک از تعهدکنندگان را مشخص و مراتب را برای ثبت و آگهی به اداره ثبت شرکتها اطلاع خواهد داد.
هرگاه پس از رسیدگی به اوراق پذیرهنویسی مقدار سهام خریداری شده بیش از میزان افزایش سرمایه باشد ، هیات مدیره مکلف است ضمن تعیین تعداد سهام هر خریدار، دستور استرداد وجه سهام اضافه خریداری شده را به بانک مربوطه دهد.
هرگاه افزایش سرمایه شرکت تا نه ماه از تاریخ تسليم طرح اعلامیه پذیره نویسی مذکور در ماده ۱۷۴ به اداره ثبت شرکت ها به ثبت نرسد ، به درخواست هر یک از پذیره نویسان سهام جدید ، اداره ثبت شرکتها که طرح اعلامیه پذیرهنویسی به آن تسلیم شده است
گواهی نامه ای حاکی از عدم ثبت افزایش سرمایه شرکت صادر و به بانکی که تعهد سهام و تادیه وجوه در آن قرار دارد ارسال نموده تا اشخاصی که سهام جدید را پذیره نویسی کرده اند به بانک مراجعه و وجوه پرداختی خود را دریافت کنند. در این صورت هرگونه هزینه ای که برای افزایش سرمایه شرکت پرداخت یا تعهد شده باشد به عهده شرکت است.
در صورتی که مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام افزایش سرمایه شرکت را از طریق تبدیل مطالبات نقدی حال شده اشخاص از شرکت تصویب کرده باشد سهام جدیدی که به دلیل افزایش سرمایه صادر خواهد شد با امضای ورقه خرید سهم توسط طلبکارانی که مایل به پذیره نویسی سهام جدید باشند انجام می گیرد.
مشاوران ما در تمامی ساعات کاری پاسخگوی هرگونه سوال در زمینه پذیره نویسی هستند. پس اگر در مرحله ای به مشکل برخوردید و نتوانستید کار ثبتی خود را به اتمام برسانید کافیست گوشی خود را برداشته و با گرفتن شماره های 02188323274 – 09120213393 – 09120250912 با مشاوران ما تماس بگیرید. کارشناسان مجرب ما در موسسه با روی باز پذیرای سوالات شما هستند.
ثبت ديدگاه