معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان


یکی از مزایای ثبت شرکت دانش بنیان، استفاده از معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان می باشد.

با توجه به نامگذاری سال ۱۴۰۱ به سال تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین لازم دانستیم تا اطلاعات بیشتری در خصوص شرکت های دانش بنیان در خدمت شما عزیزان قرار دهیم.

دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان


با توجه به دستورالعمل اجرایی موضوع ماده (۲۲) آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات مورخ ۲۱/۱۰/۱۳۹۲، در خصوص نحوه معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، در راهنمای زیر برای اعطای معافیت‌های گمرکی، سود بازرگانی و عوارض به شرکت‌های دانش‌بنیان، اهم نکات مهم و مقررات قانونی که در مراجع ذیصلاح به تایید رسیده است، ارایه می شود:

۱- بنا به دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، شرکت‌های دانش‌بنیان از پرداخت هرگونه عوارض صادراتی برای صادرات کالاها و خدمات دانش‌بنیان خود معاف هستند.

۲- بنا به دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، شرکت‌های دانش‌بنیان می توانند برای واردات کالاهای غیرتجاری خود، در راستای انجام فعالیت های دانش‌بنیان خود، می‌توانند از معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان به شرح زیر برخوردار شوند:

  • واردات ماشین آلات، تجهیزات، مواد اولیه، کالاها و قطعات مورد نیاز، به عنوان نمونه و به صورت محدود (در حدی که نمونه تلقی شود) و صرفا برای انجام مهندسی معکوس یک کالای دانش‌بنیان (آنالیز عملکرد، دمونتاژ، آنالیز مواد و…)
  • واردات مواد اولیه، کالاها و قطعات مورد نیاز به صورت محدود و صرفا برای انجام فعالیت های تحقیق و توسعه تا حد ساخت نمونه اولیه و پایلوت از کالاها و خدمات دانش‌بنیان
  • واردات تجهیزات آزمایشگاهی، تجهیزات تست و کنترل کیفیت به شرط استفاده غیرتجاری و برای تجهیز بخش تحقیق و توسعه شرکت مشروط به عدم ساخت داخل.
  • واردات ماشین آلات خط تولید (موردنیاز برای تولید کالا و خدمات دانش‌بنیان مورد تایید)، مشروط به عدم ساخت داخل.

۳- آن دسته از شرکت‌های دانش بنیان که دارای مجوزهای وزارت صنعت، معدن و تجارت هستند (از قبیل جواز تأسیس، پروانه بهره برداری، کارت شناسایی، گواهی فعالیت صنعتی، گواهی کشف و پروانه اکتشاف)، باید برای استفاده از معافیت‌ها و تخفیفات زیر، به «بخش سرمایه‌گذاری سامانه بهین‌یاب» (www.Behinyab.ir) مراجعه نمایند:

– معافیت‌های حقوق ورودی ماشین آلات خط تولید (موضوع بند (غ) ماده (۱۱۹) قانون امور گمرکی)

– تخفیفات موضوع ماده (۱۲۱) قانون امور گمرکی: «حقوق ورودی قطعات و لوازم و موادی که برای مصرف در ساخت یا مونتاژ یا بسته بندی اشیاء یا مواد یا دستگاه‌ها وارد می گردد، در مواردی که مشمول ردیفی از جدول تعرفه شود که مجموعاً مأخذ حقوق ورودی آن بیشتر از جمع مأخذ حقوق ورودی شیء یا ماده یا دستگاه آماده باشد به تشخیص و نظارت وزارت صنعت، معدن و تجارت به مأخذ حقوق ورودی شیء یا ماده یا دستگاه آماده مربوط وصول می‌شود.»

۴- تشخیص عدم ساخت داخل برای ماشین آلات خط تولید مورد نظر، مشابه اجرای معافیت‌های موضوع بند (غ) ماده (۱۱۹) قانون امور گمرکی، برعهده وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌باشد. معافیت‌های مربوط به واردات ماشین آلات خط تولید، شامل قطعات یدکی و ابزارآلات نمی باشد.

۵- بنا به دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، معافیت های برای واردات ماشین آلات دست دوم (مستعمل)، پس از اخذ مجوزهای لازم موضوع ماده (۴۲) آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات قابل استفاده می باشد.

۶-  استفاده از معافیت‌های حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض گمرکی برای واردات ماشین آلات خط تولید باید  برای تولید کالای دانش‌بنیان باشد و کاربری «ماشین آلات، تجهیزات، مواد اولیه، کالاها و قطعات» وارداتی باید در راستای تولید کالاها و خدمات دانش‌بنیان تأیید شده، قرار داشته باشد.

۷- اگر درخواست استفاده از معافیت‌های حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض گمرکی برای واردات ماشین آلات خط تولید، تجهیزات آزمایشگاهی، تست و کنترل کیفی برای تولید کالای دانش‌بنیانی باشد که هنوز نمونه اولیه آن در شرکت ساخته نشده، با رعایت شرایط زیر می تواند مورد پذیرش قرار گیرد:

الف- بدون واردات موردنظر، امکان تولید نمونه اولیه یا نمونه آزمایشگاهی آن محصول وجود نداشته باشد و آن شرکت تمام مراحل ساخت نمونه اولیه را تا جایی که به تجهیزات وارداتی نیاز پیدا نکرده، طی کرده باشد. (نظیر مطالعات و تحقیق و توسعه اولیه، تهیه نقشه های ساخت، طراحی ها، و…)

ب- محصول تولیدی، دارای ویژگیهای کالای دانش بنیان باشد و با حوزه کلی فعالیتهای دانش بنیان شرکت مرتبط باشد.

۸- کل کالاهای مشمول معافیت مورد نظر این  راهنما، باید با زیرساخت ها و ظرفیت واقعی تولید و برنامه های آتی توسعه شرکت دانش‌بنیان تناسب داشته باشد.

۹- معافیتهای گمرکی مندرج در قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان، شامل قانون مالیات بر ارزش افزوده و هزینه‌های انجام خدمات و تشریفات گمرکی (موضوع بند ل ماده یک قانون امور گمرکی) نمی‌باشد.

۱۰- بنا به دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، نمایندگی شرکت‌های خارجی و شرکت‌های وارد کننده کالاهای دانش‌بنیان که به امر تجارت می‌پردازند، از شمول این معافیتها خارج هستند.

۱۱ شرکت دانش‌بنیان می تواند پس از تهیه پروفرما یا ثبت سفارش، درخواست خود را به همراه مدارک اولیه و تکمیل فرم های مربوطه، به منظور آغاز فرایند ارزیابی، به سامانه دانش‌بنیان (reg.daneshbonyan.ir) ارسال کند. اسناد و مدارک مورد نیاز جهت واردات ماشین آلات و سایر اقلام وارداتی، باید به نام شرکت دانش‌بنیان تایید شده باشد.

۱۲– با توجه به اینکه هزینه های تشریفات گمرکی (از جمله انبارداری) باید از سوی شرکت‌ها پرداخت شود، توصیه می‌شود به منظور جلوگیری از پرداخت هزینه های مازاد، شرکت‌ها درخواست خود را پیش از ورود کالا به گمرک، به سامانه دانش‌بنیان ارسال نمایند.

۱۳- بنا به دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، تبادل کلیه اطلاعات و تأییدیه‌ها با گمرک، از طریق «سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی (epl.irica.gov.ir)» انجام می‌شود.

۱۴– شرکت دانش بنیان موظف است «ماشین آلات خط تولید» وارداتی را صرفا در محل کارگاه یا کارخانه خود که به اطلاع دبیرخانه کارگروه رسیده است، نصب و تا ۱۰ سال از جابجایی، انتقال یا واگذاری آن به غیر، خودداری نماید؛

در غیر این صورت براساس ماده ۱۲۰ قانون امور گمرکی، مستلزم پرداخت وجوه متعلقه شامل حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض معاف شده خواهد بود.

۱۵- شرکت‌های دانش بنیانی که از معافیت‌های گمرکی موضوع این راهنما برخوردار می‌شوند، چنانچه بر اساس گزارش دستگاه‌های ذیربط یا نظارت های دوره‌ای که به تایید نهایی دبیرخانه شورای عالی عتف رسیده باشد، با کتمان اطلاعات یا ارائه اطلاعات ناصحیح، از این حمایت ها برخوردار شده باشند، یا حمایت‌ها و تسهیلات اعطا شده را برای مقاصد دیگری مصرف نموده باشند،

ضمن محرومیت از استفاده مجدد از حمایت‌های قانون، با ارجاع به مراجع قانونی ذیصلاح، علاوه بر پرداخت اصل حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض متعلق، مشمول جریمه نقدی برابر میزان معافیت اعطا شده خواهند بود که جریمه مذکور با توجه به بند ج ماده (۱۱) قانون بدون رعایت مرور زمان قابل مطالبه بوده و قابل بخشودگی نمی‌باشد.


پیوست ۱: ماده (۴) دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، ؛ مصوب ۲۱/۱۰/۹۲


ماده۴- اعطای معافیت عوارض، حقوق گمرکی، سود بازرگانی جهت واردات ماشین آلات، تجهیزات، مواد اولیه، کالاها و قطعات مورد نیاز برای تولید کالاها و خدمات دانش بنیان در حوزه فناوری های برتر و با ارزش افزوده فراوان و همچنین کالاها و خدمات دانش بنیان صادراتی جهت معافیت عوارض صادراتی برای هر شرکت و در هر مورد از طریق دبیرخانه شورا به گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام خواهد شد.

تبصره۱- کالاهای وارداتی موضوع بند (ض) ماده یک قانون امور گمرکی مشمول معافیت موضوع این ماده نمی باشد.

تبصره۲- کالاهای وارداتی مشمول حکم این ماده، می‌بایست راساً توسط شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان از خارج از کشور وارد شده باشد.

تبصره۳- بنا به دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، معافیت موضوع این ماده، شامل قانون مالیات بر ارزش افزوده نمی‌باشد.


پیوست۲: ممنوعیت اعطای معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان برای کالاهای تجاری


بنا به دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، کالاهایی که به صورت تجاری وارد می شوند، مشمول معافیت‌ها نمی‌باشند.

تبصره ۱ ماده ۴ دستورالعمل اجرایی موضوع ماده ۲۲ آیین نامه اجرایی قانون: کالاهای وارداتی موضوع بند (ض) ماده یک قانون امور گمرکی مشمول معافیت موضوع این ماده نمی باشند.

بنا به دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، تعریف کالای تجاری در بند (ض) ماده یک قانون امور گمرکی، مصوب ۲/۹/۹۰ مجلس شورای اسلامی، به صورت زیر آورده شده است:

کالای تجاری: کالایی که به تشخیص گمرک ایران برای فروش صادر یا وارد می گردد اعم از این که به همان شکل یا پس از انجام عملیات اعم از تولیدی، تفکیک و بسته بندی، به فروش برسد.

بند (ض) ماده (۱) قانون امور گمرکی:

به طور کلی بر اساس قانون امور گمرک و قانون مقررات صادرات و واردات، امکان ارائه معافیت گمرکی برای کالاهای تجاری به هیچ شرکتی وجود ندارد و تبصره ۱ ماده ۴ دستورالعمل اجرایی موضوع ماده ۲۲ آیین‌نامه اجرایی قانون «حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و…» نیز بر همین اساس تدوین شده است.

به عنوان مثال بر اساس مواد قانونی زیر، استفاده از معافیت‌های حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض برای کالاهای تجاری، قاچاق محسوب می‌شود:

ماده ۱۱۳ قانون امور گمرکی:

بنا به دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، موارد زیر قاچاق گمرکی محسوب می شود:

ذ :کالای مورد معافیتی که بدون رعایت مقررات ماده (۱۲۰) این قانون به دیگری منتقل شود.

ماده ۱۲۰ قانون امور گمرکی:

کالاهای موضوع بندها ی (ب)، (ث)، (ذ)، (ر) و (ژ) ماده( ۱۱۹( این قانون و کالاهایی که به موجب قوانین خاص یا تصویب نامه های هیأت وزیران با معافیت از حقوق ورودی ترخیص می شوند،

اگر قبل از انقضاء ده سال از تاریخ ترخیص آن به شخص دیگری که حق استفاده از معافیت با همان شرایط را ندارد به هر عنوان اعم از قطعی یا وکالتی واگذار شود باید وجوه متعلقه را با کسر مبلغی که به تناسب فرسودگی و استهلاک در نظر گرفته می شود، پرداخت کند.

مواردی که طبق مقررات مربوط برای واگذاری نحوه دیگری مقرر شده باشد، مستثنی است.

تبصره: واگذاری کالای موضوع این ماده قبل از پنج سال از تاریخ ترخیص مستلزم اخذ مجوزهای ورود است.

همچنین در ماده ۱۰ آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات، ویژگی های کالاهای غیرتجاری ذکر شده است:

ماده ۱۰ آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات (مصوب ۴/۷/۷۲ مجلس شورای اسلامی):

‌ماده ۱۰ – در اجرای ماده ۳ قانون، ملاک تجاری بودن، نحوه صدور، تمدید و ابطال کارت بازرگانی و موارد معافیت از داشتن آن، به شرح زیر اعلام می‌گردد:

۱-  ملاک تجاری بودن کالا:

کالاهایی که به تشخیص گمرک ایران برای فروش، وارد یا صادر می‌گردند، اعم از اینکه به‌‌ همان شکل یا پس از انجام عملیات (تولیدی، تفکیک و بسته بندی) به فروش برسند، تجاری تلقی خواهند شد.

تبصره – بنا به دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، موارد زیر تجاری تلقی نمی‌گردد:

الف – نمونه‌های تجاری و تولیدی و نمونه برای بررسی و آزمایش در حدی که می‌تواند نمونه تلقی شود، به تشخیص گمرک ایران.

ب – ماشین آلات، تجهیزات‎‏، اجزا و قطعات مربوط مورد نیاز واحدهای تولیدی فاقد کارت بازرگانی که در مواقع لزوم در حد نیاز خود با تشخیص وزارت بازرگانی رأساً وارد می‌نمایند.

پ – عملیات ورود و صدور کالا توسط دستگاه‌های اجرایی دارای ردیف بودجه منطبق با وظایف و در جهت نیل به اهداف آن دستگاه با اطلاع وزارت بازرگانی که برای تأمین نیاز و نیل به اهداف عمومی آن دستگاه انجام می‌شود.

در موارد خاص که وزارت بازرگانی تشخیص می‌دهد ورود‌ کالا برای عملیات تجاری است ضمن توقف جریان، مراتب را به هیأت دولت گزارش می‌نماید.

ت- صدور کالا توسط صادرکنندگان مبتدی برای یک دوره حداکثر ۶ ماهه در آغاز کار با مجوز وزارت بازرگانی.

ث- وسایل و ملزومات مورد نیاز واحدهای تحقیقاتی، علمی، پزشکی، آموزشی، آزمایشگاهی، کاتالوگ، بروشور، کتابچه حاوی مشخصات فنی و تجاری کالا، نقشه‌های فنی و نمونه‌های فاقد بهای ذاتی، کالاهای مورد نیاز پیمانکاران و مشاوران با تشخیص وزارت بازرگانی.


پیوست ۳- چگونگی واردات کالای مستعمل (دست دوم)


بنا به دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، بر اساس قوانین موجود، محدودیت های زیر برای واردات کالای مستعمل وجود دارد:

ماده ۴۲ آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات- چگونگی ورود کالای مستعمل: ۱- ورود خودروهای مستعمل از جمله راه سازی در چارچوب قانون مربوطه و آیین نامه اجرایی آن امکان پذیر می باشد.

۲- بنا به دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، ورود تجهیزات، دستگاهها و ماشین آلات مستعمل برای خط تولید با رعایت مقررات مربوط منوط به تأیید وزارتخانه تولیدی ذیربط می باشد.

۳-در سایر موارد ورود کالاهای مستعمل با رعایت مقررات مربوط منوط به موافقت کمیسیون موضوع ماده یک این آیین نامه است.

تبصره – گمرک ایران موظف است کالاهای مستعمل موضوع این ماده، به استثنای ماشین آلات و تجهیزات خط تولید وارده از محل سرمایه گذاری خارجی در چارچوب قانون جلب و حمایت سرمایه های خارجی به تأیید سازمان سرمایه گذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران را بر مبنای قیمت کالای نو مشابه قیمت گذاری نماید.


پیوست۴- ارزش کالای ورودی (وارداتی)


بر اساس ماده (۱۴) قانون امور گمرکی، ارزش گمرکی کالای بدون در نظر گرفتن هزینه هایی نظیر نصب، آموزش کارکنان و… محاسبه می‌شود:

ماده (۱۴) قانون امور گمرکی –  ارزش گمرکی کالای ورودی در همه موارد عبارت است از ارزش بهای خرید کالا در مبدأ به اضافه هزینه بیمه و حمل و نقل (سیف) به اضافه سایر هزینه هایی که به آن کالا تا ورود به اولین دفتر گمرکی تعلق می گیرد که از روی سیاهه خرید یا سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا تعیین می شود و براساس برابری نرخ ارز اعلام شده توسط بانک مرکزی در روز اظهار است.

تبصره ۲ – بنا به دستورالعمل معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان، چنانچه ارزش گمرکی کالای ورودی از قیمت مندرج در اسناد ارائه شده متمایز باشد، شامل هزینه ها یا موارد زیر نمی شود:

الف- هزینه ساختن، نصب کردن، سوار کردن، نگهداری یا کمک فنی در مورد کالاهایی مانند دستگاه ها، ماشین آلات و تجهیزات صنعتی پس از ورود آنها

ب-  هزینه حمل و نقل پس از ورود کالا

پ- هزینه سود متداول ناشی از تأمین مالی خرید کالای وارده توسط فروشنده یا شخص ثالث

ت- هزینه اقدامات خریدار خارج ازشرایط انجام معامله، مانند فعالیتهای بازاریابی برای کالا

ث- حق تکثیر و تولید داخلی کالای وارده

ج- ارزش یا هزینه اطلاعات و دستورالعملهای ضبط شده در نرم افزار یا روی حاملین اطلاعات مانند دیسکت، لوح فشرده و مشابه آن برای استفاده در رایانه؛ در این موارد ارزش حامل خام محاسبه می شود.


پیوست ۵- فرایند ارائه معافیت گمرکی شرکت دانش بنیان


  • تقاضای شرکت در سامانه
  • بررسی اجرای معافیت های گمرکی (هم‌راستا بودن کاربری واردات با کالای دانش بنیان و…)
  • ارسال درخواست به دبیرخانه کارگروه
  • بررسی نهایی و جمع‌بندی
  • ارسال به گمرک