ممنوعیت صدور چک در وجه حامل از ۲۱ آذر ماه اجرایی می شود

در این مقاله به بررسی ممنوعیت صدور چک در وجه حامل خواهیم پرداخت که قرار است از تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۹۹ اجرایی شود. همان طور که می دانید تا پیش از این افراد می توانستند چک را در وجه حامل صادر کنند اما بنا به آخریت تغییرات و اصلاح قانون چک قرار است ممنوعیت صدور چک در وجه حامل از تاریخ ۲۱ آذر اجرا شود.

چنانچه نیاز به اطلاعات بیشتری در مورد چک و قوانین آن دارید می توانید مقاله « قانون چک » را مطالعه فرمایید.

آخرین نسخه تغییرات و اصلاح قانون چک مربوط به سال ۱۳۸۲ بود که پس از آن نیز در ۱۳۹۷ پس از تصویب مجلس شورای اسلامی، رییس جمهور قانون جدید را ابلاغ کرد و از ۲۱ آذرماه ۱۳۹۷ لازم الاجرا شد.

تغییرات و اصلاح قانون چک در سه نوبت

به گزارش «گروه وکلای بازرگان» به نقل از تابناک ، با توجه به تغیییرات گسترده‌ای که در این قانون با هدف بازگرداندن اعتبار به چک از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایجاد شد، قانون‌گذار به این نتیجه رسید که به یکباره امکان اصلاح و اجرای این تغییرات وجود ندارد، برهمین اساس سه بازه زمانی ۲۱ آذرماه ۱۳۹۷، ۲۱ آذرماه ۱۳۹۸ و ۲۱ آذر ماه ۱۳۹۹ برای اجرای این مصوبات تعیین شد.

در همین ارتباط دکتر یاسر مرادی حقوقدان و پژوهشگر حقوق بانکی اظهار می دارد :

اگر بخواهیم مروری بر این تکالیف داشته باشیم، می‌توان به مواردی از جمله اینکه پیش از این در صورت برگشت خوردن چک فرد تا ده روز فرصت داشت برای پاس شدن چک اقدام کند، سپس نام وی در سامانه بانک مرکزی ثبت و درج می‌شد، اما براساس اصلاحات جدید به محض برگشت خوردن چک، اسامی به صورت آنلاین وارد لیست در سامانه بانک مرکزی ثبت می‌شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره چک برگشتی می توانید به مقاله « چک برگشتی » رجوع نمایید.

به گفته مرادی، همچنین حتما باید گواهی عدم پرداخت یا گواهی کسر موجوی دارای کد رهگیری باشد و در صورت نبود این کد، مراجع قضایی به اینگونه گواهی ترتیب اثر نمی‌دهند. علاوه بر این برای اولین بار قانونگذار این امکان را ایجاد کرد تا دارندگان و ذی نفعان چک بدون طرح دعوی نسبت به اصل مبلغ چک بتوانند از دادگاه صدور اجراییه را تقاضا کنند که این مکانیزمی جدید است.

وی در خصوص ممنوعیت صدور چک در وجه حامل افزود:

علاوه بر این افرادی که چک برگشتی دارند از برخی خدمات بانکی مثل دریافت کارت جدید، افتتاح حساب، تسهیلات و … محروم شده و مانده حساب‌های آن‌ها به میزان مبلغ چک مسدود شود. این‌ها موارد از جمله تکالیفی بود که تا سال ۲۱ آذرماه ۱۳۹۷ لازم الاجرا بودند که اکثر آن‌ها جز بخشی از محرومیت‌های ماده ۵ مکرر اجرایی شد.

این کارشناس حقوق بانکی در خصوص ممنوعیت صدور چک در وجه حامل تاکید کرد:

اما تکالیفی که تا پایان ۲۱ آذر ۹۸ باید اجرایی می‌شد از جمله دریافت چک موردی بود، یعنی ایجاد مکانیزمی برای افرادی که دسته چک ندارند و بتوانند به صورت موردی چک دریافت کنند و … که این موارد نیز به دلیل عدم فراهم بودن زیرساخت‌ها تاکنون اجرایی نشده است.

اجرای اصلاحات جدید از ۲۱ آذر ۱۳۹۹

مرادی درباره اصلاحاتی که قرار است از ۲۱ آذر ۱۳۹۹ اجرایی شود نیز توضیح داد که از ۲۱ آذر سال جاری، باید افرادی که حکم ورشکستگی از مراجع قضایی برای آن‌ها صادر شده یا افرادی که حکم دادگاه علیه آن‌ها صادر شده و درخواست اعسار داده اند و یا افرادی که چک برگشتی پاس نشده دارند، خود و افرادی که به وکالت از آن‌ها چک را صادر کرده اند از دریافت دسته چک جدید محروم هستند.

همچنین سقف اعتبار مجاز، سابقه چک برگشتی و میزان تعهدات چک‌های تسویه نشده‌ای که صادرکننده چک دارد، برای دریافت کننده چک قابل مشاهده خواهد شد تا بتواند استعلام بگیرد که البته بخشی از این در سایت بانک مرکزی فعال شده و افراد می‌توانند از این ظرفیت استفاده کنند.

مهمترین تغییری که در ۲۱ آذر شاهد خواهیم بود، ممنوعیت صدور چک در وجه حامل است. یعنی چه صدور و چه انتقال چک در وجه حامل ممنوع است و امکان صدور چک در وجه حامل و یا انتقال با ظهرنویسی بدون قید نام، وجود ندارد.

به گفته این کارشناس حقوق بانکی، همچنین صدور و انتقال چک نیز در سایت بانک مرکزی ثبت خواهد شد و افرادی که در سامانه بانک مرکزی به عنوان دارنده چک شناخته می‌شوند به عنوان ذی نفع اصلی چک شناخته شوند که البته زیرساخت‌های این موضوع نیز آماده نشده است.

وی در پایان تاکید کرد: براساس قانون، صدور و ظهرنویسی چک در وجه حامل اتفاق بسیار مهمی است که از ۲۱ آذر ۱۳۹۹ ممنوع خواهد بود. همچنین افرادی که پیش از این چک‌هایی را دریافت و یا صادر کرده اند قوانین در خصوص این چک‌ها تابع زمان صدور خود چک است و مشکلی برای این چک‌ها ایجاد نخواهد شد.

اصلاحات قانون چک به طور خلاصه

طبق اصلاحیه قانون چک، صدور و انتقال چک در وجه حامل، صدور و انتقال چک صرفا به صورت فیزیکی، صدور و اعطای دسته چک برای افراد دارای چک برگشتی، ورشکسته و معسر از پرداخت محکوم به ممنوع خواهد شد. یعنی منوعیت صدور چک در وجه حامل از ۲۱ آذر اجرایی می شود.

بانک مرکزی باید زیرساخت لازم برای صدور و تسویه چک در سامانه چکاوک را فراهم کند و این امر بدون ثبت در سیستم و با صرف نوشتن برگه چک و یا امضای پشت چک امکان پذیر نخواهد بود.

همچنین در سال ۹۹ باید زیرساخت لازم برای ایجاد امکان استعلام آخرین وضعیت صادرکننده چک(سقف اعتبار مجاز، سابقه چک برگشتی در ۳ سال اخیر، میزان تعهدات تسویه نشده) برای دریافت کننده چک را فراهم کند.

علاوه بر ممنوعیت صدور چک در وجه حامل ، ثبت غیر پرداخت بودن چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، دریافت کد رهگیری و درج آن در گواهینامه توسط بانک (در بیشتر بانک ها اجرایی شده)، عدم ارائه خدمات بانکی و اعمال محرومیت قانونی برای صادرکنندگان چک برگشتی (در برخی بانک ها اجرایی شده)، صدور اجرائیه برای وصول اصل مبلغ چک بدون رسیدگی قضایی توسط دادگاه (در دفاتر خدمات قضائی بیشتر اجرایی شده) که از تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۹۷ اجرایی شده است.

لازم به ذکر است که علاوه بر ممنوعیت صدور چک در وجه حامل که از امسال اجرایی می شود، انجام اقدامات لازم و صدور دستورالعمل مورد نیز در خصوص چک های الکترونیکی(پیش نویس تهیه شده)، تهیه دستورالعمل ضوابط شرایطی دریافت دسته چک، نحوه محاسبه سقف اعتباری و موارد مندرج در برگه چک و تدوین ضوابط و راه اندازی زیرساخت برداشت مستقیم با چک موردی که مهلت قانونی اجرا آنها تا تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۹۸ بوده است، اجرایی شده است.