هزینه برق ماینر
آنچه در این مطلب می خوانید...
در این مقاله قصد داریم تا نحوه محاسبه هزینه برق ماینر ها را مورد بررسی قرار دهیم.
در آبان ماه سال گذشته ، وزارت نیرو با ابلاغ قوانین و مقررات تامین برق مراکز استخراج رمز ارزها ، هزینه برق ماینر ها را اعلام نمود.
که در ابتدای این نوشتار این مقررات را به طور کامل و جامع ارائه خواهیم کرد. اما متاسفانه ۶ ماه بعد از ارائه این ابلاغیه خبر افزایش
۳۰۰ درصدی هزینه برق ماینر ، فعالان این حوزه را دچار نگرانی کرد. تا جایی که برخی از فارم ها مجبور به خاموش کردن دستگاه های ماینر خود نمودند.
تا اینکه در آبان ماه ۹۹ ، معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی و زیربنایی معاون اول رئیس‌جمهور، پس از جلسه‌ای که با حضور جمعی از
مسئولان دولت و فعالان حوزه ارزهای دیجتال در کشور برگزار شد، طی نامه‌ای از مسئولان مربوطه خواست تا نسبت به اصلاح
تعرفه‌های انرژی برای استخراج ارزهای دیجیتال اقدام کنند.
برای اطلاع از تمامی موارد فوق الذکر و نتیجه جلسه مذکور و برای آگاهی از هزینه برق ماینر ها با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
مقررات تامین برق مراکز استخراج رمزارزها ( مقررات تعیین هزینه برق ماینر )
۱- تعاریف
واژه های اختصاصی مورد استفاده در این مصوبه به شرح زیر تعریف می گردند.
۱- ساعات و زمان اوج مصرف (اوج بحرانی): به دوره های زمانی اطلاق می گردد که به دلیل عدم کفایت ظرفیت تولید در مقایسه با اوج بار درخواستی،
احتمال بروز خاموشی به بالاترین سطح ممکن افزایش یافته و با اعمال خاموشی برنامه ریزی شده ناگزیر خواهد بود.
به این دوره های زمانی، اوج بحرانی شبکه نیز اطلاق می گردد.
۲- مجوز: “مجوز” یا “پروانه”، سندی است (شامل محل مصرف، قدرت مورد نیاز و نحوه تامین انرژی) که بنا به درخواست متقاضی
توسط وزارت صنعت معدن و تجارت (و یا مرجع دارای صلاحیت برای صدور مجوز حسب تصمیم وزارت صمت) صادر می شود و
مطابق آن دارنده مجوز، امکان ایجاد و بهره برداری از مرکز استخراج رمز ارز را دارا خواهد بود.
برای آگاهی از نحوه دریافت این مجوز به مقاله « دریافت مجوز ماینینگ » مراجعه نمایید.
۳- شبکه : منظور از “شبکه” مجموع تاسیسات به هم پیوسته انتقال، فوق توزیع و توزیع نیروی برق را شامل می شود.
منظور از عبارت “شبکه سراسری” و “شبکه وزارت نیرو” (موضوع بند (۴) تصویب نامه شماره ۵۸۱۴۴/ت۵۵۶۳۷هـ مورخ ۱۳۹۸/۰۵/۱۳
هیئت وزیران و تبصره های ذیل آن) به همین مفهوم است
۴- استخر استخراج : جامعه ای از استخراج کنندگان رمزارزها که عمدتا با هدف حداقل سازی هزینه های پردازش، منابع (قدرت پردازشی) خود را برای استخراج رمزارزها گرد هم می آوردند.
۵- شرکت برق : شرکت برق منطقه ای و با توزیع نیروی برق حسب مورد.
سایر عبارت ها و واژه ها، متکی به تعریف مندرج در ضوابط ابلاغی معتبر وزارت نیرو خواهد بود.
۲- نحوه تامین برق مراکز استخراج رمزارزها
پیش از اینکه به میزان هزینه برق ماینر ها بپردازیم ، باید درباره نحوه تامین برق این مراکز صحبت کنیم.
تامین برق مراکز استخراج رمزارزها مشروط به تدارک و ارائه مجوز معتبر می باشد.
تامین برق این دسته از متقاضیان، به یکی از دو روش زیر صورت خواهد گرفت :
۱-۲) اتصال به شبکه و خرید انرژی از شرکتهای برق
۲-۲) تامین برق با ایجاد ظرفیت جدید
در هر یک از دو حالت فوق، شرایط تامین برق متقاضیان به شرح زیر خواهد بود:
۱-۲) اتصال به شبکه و خرید انرژی برق از شرکتهای برق
در این حالت، واگذاری انشعاب متکی به مقررات ابلاغی معتبر وزارت نیرو و مشروط به رعایت موارد زیر خواهد بود:
۱-۱-۲- انشعاب با قدرت ۳۰ تا ۲۵۰ کیلووات از طریق نصب پست فشار متوسط به هزینه متقاضی واگذار می شود.
۲-۱-۲- انشعاب با قدرت یک مگاوات و بیشتر از طریق فیدر اخنصاصی واگذار می شود.
۳-۱-۲- تغییر کاربری انشعاب های موجود به منظور فعالیت برای استخراج رمزارزها تنها در صورت اصلاح مجوز موجود و یا ابطال آن و اعطای مجوز جدید امکان پذیر است.
۴-۱-۲- تفکیک تمام یا بخشی از انشعاب موجود جهت تخصیص بخشی از قدرت برای استخراج رمزارزها تنها در صورت صدور و
ارائه مجوز مجزاء جداسازی کامل مکان و تفکیک کامل شبکه برق داخلی (تا سقف ظرفیت مجاز برای بهره برداری استخراج رمز ارز) میسر است.
۵-۱-۲- در کلیه حالات شرکت برق باید نسبت به نصب وسایل اندازه گیری هوشمند با هزینه متقاضی اقدام کند.
۶-۱-۲- از متقاضیان انشعاب مراکز استخراج رمز ارز وجهی تحت عنوان هزینه های عمومی برقراری انشعاب دریافت نخواهد شد.
بر همین اساس، در صورت جمع آوری انشعاب نیز وجهی به ایشان مسترد نخواهد شد.
۲-۲) تامین برق با ایجاد ظرفیت جدید
متقاضی مجاز است انرژی الکتریکی مورد نیاز را باانجام سرمایه گذاری و ایجاد ظرفیت جدید تولید برق، تأمین نمایند. در این حالت:
۱-۲-۲- صرف نظر از اتصال با عدم اتصال مولد نیروگاهی به شبکه، فرایند سرمایه گذاری (موافقت اصولی، اخذ مجوز احداث، پروانه بهره برداری و …)
برای ایجاد ظرفیت نیروگاهی تابع مقررات جاری وزارت نیرو می باشد.
۲-۲-۲- اتصال به شبکه و واگذاری انشعاب برق پشتیبان به مراکز استخراج رمزارزها که برق مورد نیاز خود را از طریق نیروگاه های حرارتی
جدیدالاحدات تامین می کنند، ممنوع است.
۳-۲-۲- در صورت درخواست متقاضی، شرکت های برق منطقه ای و توزیع نیروی برق مجازند، بدون دریافت هزینه های عمومی برقراری انشعاب،
به مراکز استخراج رمزارزها که برق مورد نیاز خود را از طریق نسب مولدهای جدید تجدیدپذیر و پاک نامین می کنند، انشعاب برق پشتیبان واگذار نمایند.
۴-۲-۲- مراکز استخراج رمز ارزها که انرژی برق خود را از طریق احداث نیروگاه های تجدیدپذیر و پاک تامین می کنند می توانند
با تزریق انرژی مازاد بر مصرف خود به شبکه. مطابق مقررات بازار برق، معادل آن را در ساعاتی که کسری تولید نسبت به مصرف دارند، از شبکه دریافت نمایند.
چنانچه در طول دوره صدور صورتحساب، خالص برق تزریقی مشترک به شبکه مثبت باشد، مابه التفاوت میزان تولید و مصرف مشترک
توسط ساتبا با نرخ نیروگاه تجدیدپذیر و پاک خریداری و در صورتی که خالص برق تزریقی به شبکه منفی باشد، مابه التفاوت میزان مصرف
و تولید مشترک توسط شرکت برق مربوطه با تعرفه برق استخراج رمزارزها محاسبه و از مشترک دریافت می گردد.
٣- تعرفه برق مراکز استخراج رمزارزها ( هزینه برق ماینر ها )
بهای هر کیلووات ساعت برق مصرفی مراکز استخراج رمزارزها برابر با ۱۶۵۷۴ ریال تعیین می‌گردد.
تبصره ۱ هزینه برق ماینر :
به‌منظور مدیریت مصرف برق، استفاده از انرژی برق شبکه برای استخراج رمزارزها در اوقات نوع یک (اوج بحرانی) ممنوع است. .
در اوقات نوع دو (محدودیت‌دار) بهای هر کیلووات‌ساعت انرژی برق با ضریب دو (۲) و در اوقات نوع سه (عادی) با ضریب نیم (۵/۰) محاسبه و دریافت می‌شود.
تبصره ۲ هزینه برق ماینر :
نرخ فوق براساس متوسط بهای صادراتی برق و نرخ تسعیر سامانه نیما، هر سه ماه یک‌بار توسط شرکت توانیر اصلاح و به‌روزرسانی شده و گزارش آن برای وزارت نیرو ارسال می شود.
بهای برق دریافتی از سطوح ولتاژ ٤٠٠ و ٢٣٠ کیلوولت با ۲۰ درصد تخفیف و از سطوح ولتاژ ١٣٢، ٦٦ و ٦٣ کیلوولت با ۱۲ درصد تخفیف محاسبه و دریافت می‌گردد.
علاوه بر بهای انرژی، سایر هزینه‌ها (از قبیل آبونمان، تجاوز از قدرت، عوارض برق، مالیات بر ارزش افزوده و عوارض) حسب مورد و براساس ضوابط و مقررات مربوطه، محاسبه و دریافت خواهد شد.
تبصره ۳ هزینه برق ماینر :
قرارداد واگذاری انشعاب برق بر اساس قدرت نهایی مندرج در جواز تأسیس، که در پروانه بهره‌برداری تحت عنوان قدرت مورد استفاده برای استخراج رمزارز درج خواهد شد، منعقد می‌گردد.
با این‌حال، مبنای محاسبه بهای برق تا تاریخ ارائه پروانه بهره‌برداری، قدرت مندرج در جواز تأسیس برای دوره ساخت می‌باشد.
پس از آغاز بهره‌برداری و ارائه پروانه بهره‌برداری، بهای برق بر اساس قدرت نهایی مندرج در پروانه بهره‌برداری محاسبه و دریافت می‌شود.
در صورت نیاز به راه‌اندازی آزمایشی و تجاوز از قدرت برق دوره احداث برای مدت محدود، با اعلام وزارت صمت در طول دوره مذکور مبنای محاسبه تجاوز از قدرت، قدرت نهایی انشعاب (قدرت مورد استفاده برای استخراج رمزارز) خواهد بود.
برق مصرفی مراکز استخراج رمزارزها که بر اساس تائید مراجع ذیصلاح به استخرهای استخراج داخل کشور متصل می‌شوند علاوه بر تخفیف‌های ولتاژ اتصال، مشمول ۱۵ درصد تخفیف می‌باشند.
فهرست مراجع ذی صلاح متعاقبا توسط وزارت نیرو اعلام خواهد شد.
به منظور تضمین پرداخت بهای برق مصرفی مشترکین دارای قرارداد تامین برق یا قرارداد پشتیبان، شرکت برق باید، متناسب با قدرت انشعاب یا بر اساس برآورد مابه‌التفاوت میزان مصرف و تولید مشترک، تضمین معتبر از مشترک دریافت نماید.
افزایش ۳۰ درصدی هزینه برق ماینر
با فرا رسیدن ماه خرداد ۱۳۹۹، هزینه برق ماینر با حدود ۳۰۰ درصد افزایش از ۴۸۲ تومان به ۱,۹۳۰ تومان به ازای هر کیلووات رسید
و طبق گفته منابع آگاه، تقریباً تمام فعالان صنعت ماینینگ در ایران فعالیت خود را متوقف کردند.
کمتر از يک سال (۶ مرداد ۹۸) از ابلاغ آئين‌نامه اجرایی «استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری‌شده (رمز ارز)» توسط معاون اول رئيس جمهور می‌گذرد
و ماينرهای ايرانی پس از کش و قوس های فراوان در تعيين تکليف دستگاه‌های توقيف‌شده، جريمه‌های برق پرداخت‌شده و احکام تعزيراتی صادرشده،
اين بار نيز در سال جهش توليد وارد بلاتکليفی جديد ديگری شده‌اند.
همان‌طور که در آئين نامه تصويب‌شده از سوی هيئت دولت نيز آمده است، برق اين فعاليتِ صنعتی برخلاف ساير فعاليت‌های صنعتی جاری در کشور
می‌بايست با تعرفه صادراتی محاسبه شود که اين موضوع از ابتدا مورد اعتراض فعالان اين حوزه و کارگروه ماينينگ انجمن بلاکچين شده بود.
برخی فعالان شکايت خود را در خصوص اين تعرفه‌گذاری ناعادلانه به ديوان عدالت اداری بردند که همچنان در کاغذبازیِ اداری و در مراحل بررسی به سر می‌برد.
از سوی ديگر، وزارت نيرو در اقدامی بحث‌برانگيز تعرفه صادراتی را به نحوی متفاوت از مصوبه به ادارات و فعالان ابلاغ کرد.
تعرفه برق ۹۶۵ تومانی برق که باز هم مورد اعتراض فعالان اين حوزه قرار گرفت در ۸ ماه سال با قيمت ۴۸۰ تومان (۵۰ درصدِ متوسط صادراتی) و
در ۴ ماه سال با قيمت ۱,۹۳۰ تومان (۲۰۰٪ بیشتر از متوسط صادراتی) عرضه خواهد شد
که البته هر دو تعرفه با دو ضريب عوارض برق و ماليات بر ارزش افزوده، ۱۹ درصد (به دليل اعمال ۲ ضريب بعد از هم و نه موازی هم) بیشتر از اعداد اعلام‌شده است.
برای بسياری از دستگاه‌های استخراج موجود در سراسر دنيا، اين تعرفه به خودی خود به هیچ وجه توجيه‌پذير سرمايه‌گذاری در اين حوزه نبود.
در همين حال، برخی اشخاص حقوقی اقدام به دريافت مجوز ماینینگ از وزارت صنعت و پس از آن درخواست انشعابات برق کردند.
بر اساس مصوبه هيئت دولت تنها اشخاص حقوقی می‌توانند برای دريافت مجوز اقدام کنند.
وزارت نيرو و شرکت توزيع برق که از ابتدا اعلام کرده بودند برای ارائه انشعاب به‌منظور استفاده در اين صنعت هيچ‌گونه هزينه انشعابی
دريافت نمی‌کنند، اين بار نيز هزينه‌های غيرمتعارف ديگری را به فعالان اين صنعت تحميل کردند.
برخلاف تمام رويه‌های مرسوم در کشور، هزينه برق ماینر ها پيش از صدور قبض و در ابتدای دوره مصرف به عنوان ضمانت پرداخت از فعالان دريافت شد و
در اقدامی ديگر هزينه برق‌رسانی به مراکز استخراج تحت عناوين طرح‌های تکميلی از اشخاص حقوقی درخواست‌کننده انشعاب دريافت شد.
(به طور متوسط برای هر مگاوات برق درخواستی، هزينه‌ای بيش از يک ميليارد تومان در قالب طرح‌های مکمل دريافت شده است.)
فعالانی که چالش‌های قبلی را به هر نحو قبول کرده و پشت سر گذاشته بودند، اين بار نيز با چالش جديدی به نام گمرک مواجه شدند
که برای هفته‌ها اجازه ترخيص دستگاه‌های ماينر را نمی‌داد و به شدت باعث بالا رفتن زمان بازگشت سرمايه شد؛
آن هم در صنعتی که هر روز در آن مانند ماه‌ها فعالیت در صنایع دیگر حائز اهمیت است.
بالا رفتن سختی استخراج در شبکه بیت کوین و از دور خارج شدن دستگاه‌ها، باعث می‌شود تا هر ثانیه در این صنعت مانند طلا ارزشمند باشد.
سرانجام و در بهترين حالت (بر اساس اطلاعات مستند موجود و مصاحبه با فعالان)، برخی مزارع استخراج رمزارز که از تمامی
چالش‌های پيش‌رو عبور کرده بودند، توانستند فعاليت خود را در اواسط بهمن ماه ۹۸ آغاز کنند که اين تازه شروع داستان صنعت استخراج رمز ارز در ايران است.
نزديک شدن به زمان هاوینگ بیت کوین و فصل گرم از يک سو و فصل بارش‌ها در کشور چين (قطب ماینینگ جهان) از سوی ديگر،
باعث بالا رفتن سختی استخراج شبکه و پايين آمدن سود دستگاه‌های استخراج رمزارز موجود در کشور شد.
با وقوع هاوینگ در اواخر اردیبهشت ۹۹، بسياری از دستگاه‌های ماينر با تعرفه ۴۸۰ تومانی (+۲۰٪ عوارض و ارزش افزوده)
از مرحله سودآوری خارج شده و به سمت مراکز اسقاط قطعات کامپيوتری روانه شدند.
در همين حين و در شرايطی که تنها برخی دستگاه‌های سری جديد (که با چالش‌های مجوز و گمرک کمتر از سه ماه در ايران روشن بودند)،
پس از هاوینگ سودآوری خود را حفظ کرده‌اند، خرداد ماه در ايران آغاز شده و اين بار نيز بر اساس دستورالعمل پر از بحث و ابهام وزير نيرو،
تعرفه برق به ازای هر کيلووات ساعت به ۱,۹۳۰ تومان (+۲۰ درصد عوارض و ارزش افزوده) رسید که بر اساس مستندات موجود،
در این شرایط تمام دستگاه‌های استخراج در ایران سودآوری خود را از دست داده‌اند و درآمد منفی را نشان می‌دهند.
فعالان اين صنعت اعتقاد دارند برق ارائه‌شده به اين صنعت می‌تواند مشابه ساير صنايع موجود در کشور با تعرفه صنعتی و
بدون چشم‌داشت از سوی وزارت نيرو ارائه شود و وزارت صنعت نيز مشابه ساير صنايع حمايت از اين صنعت را در نظر داشته باشد.
اما در صورت عدم پذيرش تعرفه صنعتی توسط هيئت دولت، مواردی همچنان مورد اعتراض فعالان اين صنعت است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود:
۱. با توجه به شيوع ويروس کرونا، نرخ انرژی (برق و گاز) در سراسر دنيا رو به کاهش رفته و در حال حاضر صادرات بسياری از حامل‌های انرژی در کشور متوقف شده است.
وزارت نيرو بر اساس مصوبه هيئت دولت نسبت به اصلاح تعرفه هزینه برق ماینر برای فعالان اين صنعت در شرايط فعلی اقدام کرده و از هرگونه تعلل
در اعلام تعرفه جديد مطابق شرايط جديد جهان و قيمت انرژی خودداری کند، چرا که در سال جهش توليد توقف جريان توليد به دليل تعلل در تعرفه جايز نيست.
۲. با توجه به عدم سودآوری استخراج رمز ارز در ۴ ماه پيش‌رو، وزارت کار شرايط بهره‌مندی کارکنان اين مراکز از بيمه‌های بيکاری را
تدوين و ابلاغ کرده است تا کارفرما بتواند بر اساس شرايط موجود از حقوق قانونی خود در پرداخت حق بيمه استفاده کند.
۳. با توجه به فعال بودن برخی مراکز استخراج رمز ارز مورد بحث فعالان اين صنعت در شرايط جاری (فارم رفسنجان)، وزارت نيرو
پاسخگوی تعرفه مورد استفاده مرکز مذکور جهت تنوير افکار عمومی و دسترسی آزاد به اطلاعات باشد.
وزارت نيرو بايد به صورت شفاف پاسخ دهد در شرايطی که تمامی دستگاه‌های ماينر موجود در دنيا تعرفه ۱,۹۳۰ تومانی در ازای هر کيلووات سودآوری ندارند،
چطور يک مرکز استخراج رمز ارز که تمامی مراحل و چالش‌های مطرح‌شده در اين گزارش را يک شبه
(از زمان صدور جواز تأسيس تا شروع فعاليت در مرکز مذکور تنها يک روز سپری شده) و بدون بروکراسی اداری سپری کرده، همچنان در حال فعاليت است.
اصلاح تعرفه هزینه برق ماینر
سعید شیرکوند، معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی و زیربنایی معاون اول رئیس‌جمهور، پس از جلسه‌ای که با حضور جمعی از مسئولان دولت
و فعالان حوزه ارزهای دیجتال در کشور برگزار شد، طی نامه‌ای از مسئولان مربوطه خواست تا نسبت به اصلاح تعرفه‌های انرژی برای استخراج
ارزهای دیجیتال اقدام کنند.
در این نامه ضمن بیان چالش‌هایی در ارتباط با نرخ اندک بازگشت سرمایه و به‌صرفه نبودن پرداخت هزینه برق از جانب ماینرها، آمده است
که وزارت نیرو با همکاری نظام صنفی رایانه‌ای کشور، جدولی جهت تأمین برق صنعت استخراج ارزهای دیجیتال به همراه قیمت‌های پیشنهادی تدوین کند.
در بخش دیگری از این نامه پیشنهاد شده است که به‌منظور اقتصادی‌شدن این صنعت، واحدهای استخراج یا همان فارم‌های استخراج،
به‌صورت واحدهایی بزرگ فعالیت کنند.
در جمع‌بندی این نامه می‌خوانیم:
وزارت نفت (شرکت ملی گاز)، با همکاری نظام صنفی رایانه‌ای، قیمت پیشنهادی جهت تحویل گاز به نیروگاه‌های کوچک را با هدف حمایت از این صنعت و همچنین تأمین برق در ساعات پیک را به این معاونت ارائه نماید. در این خصوص اختصاص گاز از محل اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت در نظر گرفته شود.
نکته جالب توجه در این نامه، اشاره به ارزش افزوده ایجاد‌شده در این صنعت و تأمین بخشی از نیاز ارزی کشور توسط آن است.
در ادامه تصاویر این را نامه مشاهده می‌کنید:
به درخواست کمیسیون بلاک چین و رمزارز سازمان نظام صنفی رایانه‌ای برای جهش در تولید ارزهای دیجیتال در کشور، جلسه‌ای
در دفتر معاون اول رئیس‌جمهور برگزار شد. در این جلسه تنی چند از مسئولین اجرایی کشور در دولت و همچنین نمایندگان وزارت نیرو حضور داشتند.
در جلسه مطرح شد که بخش بزرگی از فعالیت ماینینگ در کشور همچنان به‌صورت زیرزمینی انجام می‌شود و از طرح‌های وزارت نیرو استقبالی نشده است.
دلیل آن متغیر بودن نرخ برق است. هر عددی را که ما بخواهیم در نظر بگیریم، تعرفه ۹۶۵ تومانی، نصف آن یا دو برابر آن، در طول سال
نمی‌توان به آن استناد کرد، چون در مصوبه ماینینگ نوشته شده است تعرفه برق باید میانگین صادراتی باشد و بالا و پایین شدن نرخ ارز مدام در آن تأثیر می‌گذارد.
موضوع دیگری که مطرح شد بالا بودن تعرفه برق است. همچنین امکان بهره‌برداری از منابع گاز کشور برای تولید ارزهای دیجیتال هم در این جلسه مطرح شد.
مقرر شد با همکاری وزارت نیرو، وزارت نفت و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای جدول تعرفه‌ها – هم برای برق و هم برای گاز – بر اساس زمان و
مکان تهیه و حداکثر تا ۱۵ آذر به معاونت هماهنگی‌های ویژه ریاست‌جمهوری ارائه شود.
اگر یک مقدار دیگه قیمت برق افزایش پیدا کند هیچ سرمایه گذاری دیگر وارد ایران نمی شود و مثلا کسی از ایران برود چین سرمایه گذاری کند هزینه برق آن کمتر خواهد شد