شرکت با مسئولیت محدود چیست ؟
آنچه در این مطلب می خوانید...
شرکت با مسئولیت محدود نیز یکی از شرکتهای تجاری است که قانونگذار مواد ۹۴ لغایت ۱۱۵ قانون تجارت را به آن اختصاص داده است . در این مقاله به معرفی شرکت با مسئولیت محدود و سپس به تشکیل آن می پردازیم.
ثبت شرکت با مسئولیت محدود
ماده ۹۴ قانون تجارت شرکت مسئولیت محدود را چنین تعریف می کند : شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو نفر یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل شده و هریک از شرکا بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد ، فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است.
دکتر عرفانی در تعریف فوق چهار نکته زیر را قابل توجه می داند :
- سرمایه به سهم الشرکه تقسیم شده نه به سهام و در شرکت با مسئولیت محدود ورقه ای به نام سهم الشرکه صادر نمی شود.
- مسئولیت شرکا در مقابل دیون و قروض شرکت در حدود سهم الشرکه ای است که هر شریک سرمایه گذاری نموده است .
- سهم الشرکه آزادانه قابل نقل و انتقال نمی باشد.
- شرکت مسئولیت محدود حداقل بین دو نفر و حداکثر بین هر چند نفری که باشد، ممکن است تشکیل گردد .
در شرکت با مسئولیت محدود باید اصول زیر رعایت شود :
- تصریح نوع شرکت در نام شرکت
- محدودیت مسئولیت شرکا
- آزاد نبودن انتقال سهم الشرکه
- عدم انحلال شرکت در صورت فوت یا ورشکستگی شرکا
- لزوم رعایت تشریفات زیادتری در صورتی که تعداد شرکا از ۱۲ نفر تجاوز کند.
ماده ۹۵ قانون تجارت مقرر می دارد : در اسم شرکت باید عبارت ( با مسئولیت محدود ) قید شود در غیر این صورت آن شرکت در مقابل اشخاص ثالث شرکت تضامنی به حساب می آید و تابع مقررات آن خواهد بود .
اسم شرکت نباید متضمن اسم هیچ یک از شرکا باشد در غیر این صورت شریکی که اسم او در شرکت قید شده در مقابل اشخاص ثالث حكم شریک ضامن در شرکت تضامنی را خواهد داشت.
شرکت مسئولیت محدود شرکت تجارتی است و شرکا مسئولیتی ندارند و تاجر به حساب نمی آید. بر این اساس قانون مقرر داشته است که باید عبارت شرکت مسئولیت محدود در نام شرکت قید گردد تا کسانی که با شرکت معامله می کنند متوجه این موضوع باشند.
علاوه بر آن نام هیچ یک از شرکا نباید در نام شرکت قید شود و شرکت باید دارای نام مستقلی از شرکا باشد. چنانچه نام یک یا چند نفر از شرکا در نام شرکت قید شود شرکای مزبور با شرکت مسئولیت تضامنی خواهند داشت.
تاریخچه شرکت با مسئولیت محدود
شرکت با مسئولیت محدود در حقوق ایران اولین بار با تصویب قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ وارد قانونگذاری شد و در اولین قانون تجارت ایران مصوب ۲۵ دلو ۱۳۰۳ و ۱۲ فروردین ۱۳۰۴ پیش بینی نشده بود .
در خارج از ایران ، شرکت با مسئولیت محدود در اواخر قرن گذشته و به ویژه در اوایل قرن حاضر ، وارد قانونگذاری اغلب کشورهای غربی شد.
اولین قانونی که از این نوع شرکت به نحو نسبتا گسترده ای یاد کرده است قانون ۲۹ اوت ۱۸۹۲ آلمان است ؛ کشوری که در آن ، این نوع شرکت مورد استقبال تجار قرار گرفت و قانونگذاری آن از بهترین قانونگذاریهای زمان خود بود .
این شرکت که در آلمان مختصرا G.M.B.H نامیده می شود ، شرکتی است بین شرکتهای اشخاص و شرکتهای سرمایه ؛
این نوع شرکت در آلمان به شرکتهای سرمایه شباهت بیشتری دارد زیرا در آن مسئولیت شرکا محدود به آورده آنها است. از طرفی شباهت این نوع شرکت به شرکتهای اشخاص در این است که تشریفات تشکیل و شرایط حاکم بر طرز کار آن ( برای مثال نسبت به شرکتهای سهامی ) ساده تر است.
به همین دلیل ، از این شرکت برای تشکیل شرکتهای خانوادگی یا شرکتهای مهندسی استفاده شده است.
کشور انگلستان شرکت با مسئولیت محدود را به رسمیت نمی شناسد؛ اما شرکتهای موسوم به ” private companies” که شرکتهای کوچک سهامی هستند، عملکردی مشابه شرکت با مسئولیت محدود دارند.
در آن زمان، در این استان آلمانی زبان، تعداد زیادی شرکتهای با مسئولیت محدود وجود داشت که بر اساس قوانین ۱۸۹۲ و 1898 آلمان ایجاد شده است.
در ایران نیز همان طور که گفته شد، شرکت با مسئولیت محدود در مواد ۹۴ لغایت ۱۱۴ قانون تجارت پیش بینی شده است . مقررات این مواد از قانون فرانسه اقتباس گردیده است.
خصوصیات شرکت با مسئولیت محدود
هر چند بعضی از نویسندگان حقوق تجارت این شرکت را جزء شرکتهای سرمایه می دانند ولی قانون تجارت در تردید است که شرکت با مسئولیت محدود را جزو شرکتهای سرمایه قرار دهد یا شرکتهای اشخاص.
اما مطالعه ویژگی های این شرکت مشخص می کند که ساختار خاص خود را دارد و جزء آن دو دسته قرار نمی گیرد. طبق ماده ۹۴ قانون تجارت ، شرکت مسئولیت محدود تنها برای امور تجاری تشکیل می شود .
پس موضوعا تجاری محسوب می شود. بنابراین از این جهت با شرکت سهامی متفاوت است، چرا که طبق ماده ۲ لایحه قانونی ۴۷ شرکت سهامی می تواند برای امور غیر تجاری تشکیل شود.
اکنون به ویژگی ها و مشترکات این شرکت با شرکتهای سرمایه و شرکتهای اشخاص می پردازیم:
الف – وجه مشترک شرکت با مسئولیت محدود و شرکتهای سرمایه :
در شرکت با مسئولیت محدود مانند شرکت سهامی ، مسئولیت شرکا محدود به سرمایه ای است که در شرکت دارند و به هیچ وجه طلبکاران شرکت برای دیون شرکت علاوه بر سرمایه شرکت نمی توانند به دارایی شخصی شرکا مراجعه کنند.
به علاوه مانند شرکتهای سهامی اصولا فوت یا حجر یا ورشکستگی شرکا موجب انحلال شرکت نمی شود . (ماده ۱۱۴ قانون تجارت)
ب – وجوه مشترک شرکت با مسئولیت محدود با شرکتهای اشخاص :
- برخلاف شرکتهای سهامی و مانند شرکتهای اشخاص ، در شرکت با مسئولیت محدود سهم الشرکه شرکا به آسانی قابل انتقال نیست به این معنا که اولا حق شرکا که عنوان سهم الشرکه دارد نمی تواند به صورت اوراق قابل انتقال در آید (م۱۰۲ ق.ت )
- ثانيا انتقال سهم الشرکه به اشخاص دیگر باید حتما با رضایت اکثر شرکا باشد، آن هم اکثریتی که لااقل دو سوم سرمایه متعلق به آنها بوده و اکثریت عددی نیز داشته باشند. (۱۰۲۰ ق.ت)
- همانند شرکتهای اشخاص، در شرکت با مسئولیت محدود ، تمام شرکای شرکت باید شرکتنامه را امضا کنند، و ممکن است گاه مسئولیت تضامنی پیدا کنند مثل موردی که اسم شریک در اسم شرکت آمده باشد. (م۹۵ ق.ت)
- ورود اشخاص جدید به شرکت آزاد نیست بلکه طبق ماده ۱۰۶ ق.ت با تصمیم اکثریت دارندگان لااقل نصف سرمایه اتخاذ می شود .
- مانند دیگر شرکتهای اشخاص ، قانونگذار حداقل و حداکثری برای سرمایه مقرر نکرده است.
- مانند دیگر شرکتهای اشخاص ، برای تشکیل شرکت باید تمامی سرمایه نقدی تأدیه و سرمایه غیر نقدی تقویم و تسلیم شود (م 96 ق.ت).
مزایای شرکت مسئولیت محدود
شرکت مسئولیت محدود این امتیاز عمده را برای شرکا دارد که مسئولیت آنها را در عملیات شرکت محدود به آورده آنها در شرکت می کند.
در حقوق ایران ، یک امتیاز عمده دیگر نیز برای شریک در این نوع شرکت وجود دارد و آن این است که در صورت ورشکسته شدن شرکت ، الزاما خود شریک ورشکسته اعلام نمی شود ؛ امری که در مورد شرکتهای دیگر تجاری صدق می کند.
علاوه بر این ، تشکیل شرکت با مسئولیت محدود بسیار ساده تر از تشکیل شرکت سهامی و حتی شرکت سهامی خاص است و کافی است که دو نفر شریک وجود داشته باشند تا شرکت با جمع شرایط دیگر تشکیل شود .
در مقاله ” تفاوت شرکت سهامی خاص و شرکت مسئولیت محدود ” می توانید به تفصیل این تفاوت ها را بخوانید.
اداره کردن شرکت با مسئولیت محدود نيز آسانتر است و معمولا توسط یک یا دو مدیر انجام می شود ؛ در حالی که شرکت سهامی لااقل باید یک هیأت مدیره سه نفره داشته باشد.
در شرکت مسئولیت محدود ، نهاد کنترل کننده وجود ندارد، مگر آنکه تعداد شرکا از دوازده نفر بیشتر باشد که در این صورت ، تشکیل یک هیأت نظار ضروری است (ماده ۱۰۹ ق.ت). جز در موردی که شرکت مسئولیت محدود دارای هیأت نظار است ، مجمع عمومی هم در شرکت وجود ندارد و شرکا به طور انفرادی مورد مشورت قرار می گیرند.
سرانجام اینکه تشکیل شرکت با مسئولیت محدود، با مبلغ کمی سرمایه هم میسر است ؛ در حالی که در شرکت سهامی خاص و شرکت سهامی عام ، به ترتیب حداقل یک میلیون و ۵ میلیون ریال سرمایه لازم است تا شرکت بتواند به وجود بیاید.
مجموعه امتیازات مذکور موجب موفقیت این شکل از شرکت در دنیای معاملات است ؛ اما این شکل شرکت فقط دارای امتیاز نیست ، بلکه برای اشخاص ثالثی که با آن معاملاتی انجام می دهند خطرهایی در بردارد که نمی توان آن را نادیده گرفت؛
از جمله اینکه هرگاه شرکت ورشکسته شود ، طلبکاران نمی توانند به خود شرکا مراجعه کنند. این امر ممکن است مورد سوء استفاده کسانی قرار گیرد که قصد کلاهبرداری دارند ؛ برای آنکه شکل شرکت مسئولیت محدود مورد استفاده قرار گیرد – بدون آنکه وسیله تقلب شود – قانونگذار نکات چندی را مد نظر قرار داده است.
اول اینکه برای کسانی که انتخاب شرکت مسئولیت محدود را وسیله ای برای رسیدن به اهداف متقلبانه قرار می دهند، مجازات خاص کیفری مقرر کرده است .
به موجب ماده ۱۱۵ قانون تجارت ، موسسان و مدیرانی که در تشکیل شرکت و یا تقسیم سود و زیان ، تقلباتی مرتکب شده باشند ، کلاهبرداری تلقی شده ، به مجازات آن محکوم می شوند.
دوم اینکه تشکیل سرمایه احتیاطی ( ذخیره احتیاطی ) را در این نوع شرکت ضروری دانسته است (ماده ۱۱۳ ق.ت) ؛ این سرمایه احتیاطی اجازه می دهد که در صورت لزوم ، بدهیهای شرکت از آن پرداخت شود.
سوم اینکه هرگاه ارزش ضررهای وارد به شرکت نصف سرمایه آن باشد ، هر یک از شرکا می تواند ، تحت شرایط مندرج در بند ج ماده ۱۱۴ قانون تجارت ، انحلال شرکت را بخواهد.
تشکیل شرکت مسئولیت محدود
قرارداد شرکت مسئولیت محدود ، چون هر قرارداد دیگری باید دارای شرایط صحت ، مندرج در ماده ۱۹۰ قانون مدنی بوده ، مخالفتی با مفاد ماده ۹۷۵ قانون اخیر نیز نداشته باشد. بنابراین با شرکت مسئولیت محدود وقتی می تواند تشکیل شود که :
- شرکا اهلیت و رضایت داشته باشند،
- موضوع فعالیت شرکت – که البته باید تجاری باشد – معین باشد و مخالف قانون نباشد.
- جهت معامله مشروع باشد و قرارداد شرکت با نظم عمومی مخالفت نداشته باشد.
- علاوه بر این، تحقق شرایط خاص قرارداد شرکت تجاری نیز لازم است تا شرکت مسئولیت محدود بتواند تشکیل شود.
شرایط شکلی تشکیل شرکت مسئولیت محدود
برای تشکیل شرکت مسئولیت محدود ، شرکا باید شرکتنامه ای که به منزله قرارداد شرکت است تنظیم کنند این قرار داد (شرکتنامه ) باید توسط همه شرکا امضا شود.
شرکتنامه باید حتما به صورت رسمی تنظیم شود والا طبق مواد 47 و 48 ق.ت بلا اثر خواهد بود.
برای ثبت شرکت ، تنظیم اساسنامه ضروری نیست، هرچند در موادی از قانون به اساسنامه شرکت مسئولیت محدود اشاره شده است و در اغلب اوقات تنظیم نمی شود، هرچند تنظیم آن مفید است.
در شرکتنامه باید به صراحت قید شده باشد که سهم الشرکه های غیر نقدی هر کدام به چه میزان تقویم شده است ، در غیر اینصورت شرکت باطل خواهد بود ( م 97 و 100 قانون تجارت )
به عبارتی، چیزی که موجب بطلان قرارداد شرکت است، عدم قید میزان تقویمی سهم الشرکه های غیر نقدی است . بنابراین ، هر گاه در شرکتنامه میزان سرمایه نقدی قید نشده باشد و یا به صراحت قید نشده باشد که سرمایه کلا یا جزئا پرداخت شده است یا خیر ، قرارداد شرکت باطل نیست.
تشکیل شرکت مسئولیت محدود به وسیله پذیره نویسی عمومی ممکن نیست و شرکا باید با یکدیگر آشنایی داشته باشند.
همانگونه که قبلا گفته شد، در اسم شرکت باید عبارت با مسئولیت محدود قيد شود والا شرکت تضامنی محسوب می شود. همچنین در اسم شرکت نباید اسم یکی از شرکا قيد شود در غیر این صورت آن شریک مسئول تضامنی خواهد بود . (م۹۵ ق.ت)
شرایط ماهوی ثبت شرکت مسئولیت محدود
الف – شرایط مربوط به شرکای شرکت با مسئولیت محدود
در شرکت با مسئولیت محدود مانند اکثر شرکتهای دیگر شرکت با دو شریک ( حداقل ) تشکیل می شود ، بنابراین شرکت نمی تواند با یک شریک تشکیل شود. اما مانند سایر شرکتها در این شرکت نیز حداکثری برای تعداد شرکا مقرر نشده است. بنابراین شرکت می تواند با هر تعداد شریک تشکیل شود .
در صورتی که یکی از شرکا فوت کند و ورثه متعددی داشته باشد، ورود آنها به شرکت به عنوان وارث شریک که سهم الشرکه را به ارث می برند و شریک شرکت می شوند اشکالی ندارد هرچند تعداد آنها زیاد باشد. اما در حقوق فرانسه و انگلستان تعداد شرکای شرکت با مسئولیت محدود نباید بیشتر از ۵۰ نفر باشد.
هر یک از شرکا به نسبت سهمی که در شرکت دارد دارای رای خواهد بود مگر اینکه اساسنامه ترتیب دیگری مقرر داشته باشد .
روابط بین شرکا تابع اساسنامه است اگر در اساسنامه راجع به تقسیم نفع و ضرر مقررات خاصی نباشد تقسیم مزبور به نسبت سرمایه شرکا به عمل خواهد آمد.
ب – شرایط راجع به سرمایه شرکت با مسئولیت محدود
در این مورد هم قانونگذار حداقل و حداکثری برای سرمایه شرکت تعیین نکرده است ، بنابراین سرمایه شرکت می تواند به هر میزان باشد و این سرمایه از سهم الشرکه های شرکا تشکیل می شود.
سهم الشرکه نقدی باید کاملا پرداخت شود و سهم الشرکه غیر نقدی نیز باید تقویم و تسلیم شود تا شرکت تشکیل شود در غیر اینصورت شرکت تشکیل نمی شود . و اگر شرکا بر خلاف واقع چنین مواردی را اظهار کرده باشند کلاهبردار تلقی می شود. (بند ۱ ماده ۱۱۵ ق.ت)
شرکا باید سهم الشرکه غیر نقدی را دقيقا و واقعا تقویم و ارزیابی کنند ، در غیر اینصورت نسبت به قیمتی که در حین تشکیل شرکت برای سهم الشرکه های غیر نقدی معین می کنند در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی خواهند داشت (م ۹۸ ق.ت)
نکته دیگری که وجود دارد این است که آیا در شرکت مسئولیت محدود یکی از شرکا می تواند صنعت و فعالیت خود را به عنوان سهم الشرکه به شرکت بیاورد یا نه؟
این تردید از آنجا ناشی می شود که مسئولیت شرکا محدود به آورده آنها است و طلبکاران شرکت نمی توانند به دارایی شخصی شرکا مراجعه کنند و فعالیت و صنعت شخص هم چیز محسوس و قابل توقیف نیست تا طلبکاران بتوانند آنرا در عوض طلب خود بردارند.
لذا صنعت تضمين طلب آنها نیست و همین امر باعث شده است که قانونگذار فرانسه آوردن صنعت را به عنوان آورده به شرکت مسئولیت محدود منع کرده است.
در قانون تجارت ما صراحتی وجود ندارد ولی با توجه به اینکه منعی در این باره نیست و از طرف دیگر قانون از سهم الشرکه نقدی و غیر نقدی صحبت کرده است و غیر نقدی شامل فعالیت و صنعت هم می شود بنابراین در حقوق ما اشکالی در این مورد وجود ندارد.
اما باید اذعان کرد که این امر منطقی نیست. چرا که اگر ما در شرکتهای تضامنی و نسبی اجازه می دهیم که صنعت به عنوان آورده به شرکت آورده شود .
به این خاطر است که در آنها مسئولیت شخصی شرکا وجود دارد و طلبکاران به دارایی شخصی آنها می توانند مراجعه کنند اما در اینجا این امر ممکن نیست ، بنابراین بهتر است که قانونگذار این را صراحتا ممنوع کند.
انتظار می رود که با خواندن این مقاله ، با شرایط ثبت شرکت مسئولیت محدود آشنا شده باشید اما اگر در مبحثی به مشکل برخوردید، کافیست گوشی خود را برداشته و با گرفتن شماره های تماس 02145518 و 09120253390 با مشاوران ما تماس بگیرید. کارشناسان مجرب ما در موسسه با روی باز پذیرای سوالات شما هستند.
ثبت ديدگاه