اوراق ارزی چیست ؟


در این مقاله قصد داریم تا به این موضوع بپردازیم که اوراق ارزی چیست و نحوه خرید این اوراق به چه صورت است؟

چنانچه قصد خرید ارز دارید و به دلیل ممنوعیت فروش دلار قادر به خرید نیستید می توانید برای خرید اوراق ارزی اقدام نمایید. برای آگاهی بیشتر در این زمینه تا انتهای این مقاله ما را همراهی نمایید.

بانک مرکزی ابزار جدید خود در حوزه بازار ارز را معرفی و اعلام کرد: به منظور گسترش و تسهیل ابزارهای مالی در شبکه بانکی، اوراق گواهی ارزی (دلار) با عاملیت بانک ملی منتشر می شود.


شرایط خرید اوراق ارزی چیست ؟


طبق این اعلام، اشخاص حقیقی بالای ۱۸ سال از روز شنبه ۲۸ آبان ۱۴۰۱ می توانند با مراجعه به شعب ارزی بانک ملی، اوراق ارزی را بخرند.

با این اوراق که سه ماهه و با سررسید ۲۵ بهمن ۱۴۰۱ است، می توان معادل ریالی حداقل ۱۰۰۰ و حداکثر ۴۰۰۰ دلار را خریداری کرد.

بانک مرکزی مبنای محاسبه برای تعیین مبلغ ریالی این اوراق در زمان انتشار، بازخرید و سررسید اوراق را «نرخ پایانی روز قبل نماد دلار توافقی اسکناس بازار متشکل معاملات ارزی» اعلام کرده است.

برای اینکه بدانید اوراق ارزی چیست بهتر است با دلار توافقی نیز آشنا شوید. درباره دلار توافقی در ادامه توضیح خواهیم داد.


سایر شرایط اوراق ارزی چیست ؟


سایر شرایطی که بانک مرکزی اعلام کرده، این است که این اوراق با نام و در عین حال معاف از مالیات است و صرفاً و اصالتاً اشخاص حقیقی بالای ۱۸ سال می توانند آن را خریداری کنند.

این اوراق در قالب معادل ریالی ۱۰۰ دلار منتشر خواهد شد. بنابراین برای خرید کف اعلام شده یعنی ۱۰۰۰ دلار، به ۱۰ ورق و برای سقف اعلام شده به ۴۰ ورق گواهی نیاز است.

بانک مرکزی تاکید کرده که این اوراق امکان معاملات ثانویه و انتقال به غیر را ندارند و صرفاً باید یا در سررسید یا زودتر از آن به شعب بانک مرکزی ارائه شوند.

همچنین تحویل فیزیکی اسکناس دلار در سررسید با پرداخت حق الوکاله اسکناس بانک مرکزی امکان پذیر خواهد بود.


دلار توافقی چیست و چقدر باید برای خرید اوراق هزینه کرد؟


حال که دانشتیم اوراق ارزی چیست، بهتر است به بررسی دلار توافقی بپردازیم.

از خرداد امسال بانک مرکزی به صرافی ها اجازه داد ارز اسکناس صادرکنندگان را با نرخ توافقی از آن ها بخرند و به متقاضیان واجد شرایط با لحاظ سود یک درصد بفروشند.

نرخ دلار توافقی رقمی بین دلار به نرخ صرافی ملی (تا قبل از آن) و نرخ دلار بازار آزاد است. هم اینک نیز طبق اطلاعات سامانه بازار متشکل ارزی ایران، نرخ دلار توافقی حدود ۳۳ هزار و ۲۹۵ تومان است، در حالی که در بازار، تا دیروز بعد از ظهر، نرخ دلار به حدود ۳۵ هزار و ۸۰۰ تومان رسید.

بر این اساس و با لحاظ کردن نرخ دلار توافقی تا دیروز می توان گفت که برای خرید این اوراق باید حداقل ۳۳ میلیون و ۲۹۵ هزار تومان و حداکثر ۱۳۳ میلیون و ۱۸۰ هزار تومان را در نظر گرفت.


مشخصات اوراق ارزی چیست ؟


پیش از اینکه برای خرید اوراق ارزی اقدام نمایید، بهتر است بدانید مشخصات اوراق ارزی چیست؟

بانک مرکزی به منظور گسترش و تسهیل ابزارهای مالی در شبکه بانکی کشور، اقدام به انتشار اوراق گواهی ارزی بانک مرکزی با عاملیت بانک ملی ایران می‌کند.

اشخاص حقیقی بالای ۱۸ سال از روز شنبه مورخ ۱۴۰۱/۸/۲۸ می‌توانند با مراجعه به شعب ارزی بانک ملی نسبت به خرید این اوراق اقدام کنند.

مشخصات این اوراق به شرح زیر است:

  1. ناشر: بانک مرکزی ج. ا. ا
  2. تاریخ انتشار: ۱۴۰۱/۸/۲۵،
  3. مبنای محاسبه برای تعیین مبلغ ریالی در زمان انتشار، بازخرید و سررسید اوراق: نرخ پایانی روز قبل نماد دلار توافقی اسکناس بازار متشکل معاملات ارزی
  4. با نام و معاف از مالیات
  5. صرفاً و اصالتاً قابل خرید توسط اشخاص حقیقی بالای ۱۸ سال
  6. اوراق سه‌ماهه و سررسید اوراق تاریخ ۱۴۰۱.۱۱.۲۵،
  7. حداقل میزان خرید اوراق: معادل ریالی ۱.۰۰۰ دلار
  8. حداکثر میزان خرید اوراق: معادل ریالی ۴.۰۰۰ دلار
  9. ارزش هر ورقه: معادل ریالی ۱۰۰ دلار
  10. قابل بازخرید قبل از سررسید در شعب بانک ملی ایران با نرخ پایانی روز قبل نماد دلار توافقی اسکناس بازار متشکل معاملات ارزی
  11. فاقد امکان معاملات ثانویه و انتقال به غیر
  12. امکان تحویل فیزیکی اسکناس دلار در سررسید با پرداخت حق‌الوکاله اسکناس بانک مرکزی

طبق اعلام بانک مرکزی، بخشنامه این اوراق به بانک ملی ایران به عنوان بانک عامل ابلاغ شده و اقدامات لازم برای عملیاتی شدن آن توسط بانک عامل در دست اقدام بوده و از روز شنبه ۱۴۰۱/۸/۲۸ اجرایی خواهد شد.

علی صالح‌آبادی رئیس کل بانک مرکزی در روزهای گذشته از طرح جدید ارزی بانک مرکزی خبر داده و اعلام کرده بود:

افرادی که نگران نوسان در بازار ارز هستند و به این دلیل خرید ارز انجام می‌دهند باید بدانند که از روزهای آینده ابزار جدید را در این حوزه معرفی می‌کنیم.

تا بتوانند اوراقی را که منتشر می‌شود خریداری کنند و دیگر نگرانی از این جهت نداشته باشند. خریداران در سررسیدهایی مشخص می‌توانند اوراق را به بانک مرکزی بفروشند.


جذابیت ها و ابهامات اوراق ارزی چیست؟


باید توجه داشت که برخلاف اوراقی مانند بیمه سهام که در آن دولت تضمین می کرد دارایی را با نرخ سود مشخصی در سررسید بازخرید کند، در اوراق ارزی چنین چیزی مشاهده نمی شود.

این یعنی اگر نرخ ارز به کمتر از نرخ این روزها کاهش پیدا کرد، ریسک این کاهش متوجه خریدار اوراق است. هر چند این اوراق قابل بازخرید توسط بانک نیز هست.

با این حال این سوال پیش می آید که چه جذابیت هایی برای این اوراق می توان متصور بود؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت که این اوراق در واقع به مثابه یک کانال خرید و فروش قانونی ارز در مقابل خرید و فروش غیرقانونی در بازار آزاد به شمار می رود.

در بازار آزاد هر لحظه که قانون‌گذار یا نهادهای نظارتی اراده کنند، امکان پیگیری های قضایی و قانونی وجود دارد، با این حال در این جا خرید و فروش ارز از مسیر اوراق به رسمیت شناخته شده است.

علاوه بر این که در فضای سفته بازی بازار آزاد، امکان برخوردهای مالیاتی و کسب مالیات از درآمدهای اتفاقی حاصل از تفاوت نرخ ارز در زمان خرید و فروش وجود دارد، اما برای این اوراق تصریح شده که معاف از مالیات هستند.

همچنین در حالت معمول، نگهداری ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ دلار اسکناس، دشواری ها و مخاطرات خاص خود را خواهد داشت، در صورتی که نگهداری اوراق کارسختی نیست و امنیت بیشتری را برای خریداران ارز به همراه می آورد.

با وجود این، تنها یک نکته مبهم باقی می ماند که می تواند با تضمین های لازم از سوی بانک مرکزی مرتفع شود و آن این که نرخ دلار توافقی باید حاصل تعاملات طبیعی در این بازار و به دور از مداخلاتی باشد که نرخ های مصنوعی را در بازار ارز ایجاد می کند.

موضوعی که البته در سال های دورتر و در قالب آن چه امروز ارزپاشی نامیده می شود، مشاهده شده بود.